Najlepsze lekarstwo na panikę – dywersyfikacja

Nie ma wątpliwości, iż ostatnie sesje na GPW zostały zdominowane przez zamieszanie na akcjach LPP. Spójrzmy jednak na spadek przez pryzmat szumu rynkowego, na który jest stosunkowo proste lekarstwo.

Na początek odnotujmy jednak pewien paradoks, z którego część osób nie zdaje sobie sprawy. Cena LPP spadła w piątek o blisko 36 procent – z 17830 zł do 11450 zł. Jednak odrobienie straty – a więc wzrost z 11450 zł do 17830 zł – wymaga zwyżki o przeszło 55 procent. Oczywiście, gdyby zamieszanie okazało się fałszywe, to powrót na poziomy z czwartku byłby łatwiejszy, ale naprawienie strat nie będzie tak łatwe, jak zwyżka o 36 procent. W praktyce stratę odrobić będzie stosunkowo trudno między innymi z tego powodu, że do odrobienia jest procentowo znacznie więcej niż nominalnie, a jak wiemy na rynku kapitałowym stopa zwrotu ma swoje znaczenie.

Kiedy już wiemy, że odrobienie szkód nie będzie łatwe, spójrzmy na sytuację inwestora, który miał w piątek spółkę w portfelu, która zanurkowała, jak LPP. Dla czystości obrazu przyjmijmy założenie, że nasz inwestor miał w czwartek portfel 500 tys. złotych – tak wiem, że średni portfel krasnala jest znacznie mniejszy od tego 0,5 mln, ale o tym później – i był na tyle rozsądny, iż podzielił (albo jak mówimy na rynku zdywersyfikował się) ów portfel na 25 części. W takim wypadku, znów kolejne uproszczenie, jeśli akcje LPP kosztowały w czwartek 20 tys., to stanowiłyby dokładnie 4 procent. wartości owego koszyka 25 spółek.

I teraz powiedzmy, w piątek rano pojawia się tsunami w postaci 50-procentowego spadku akcji LPP, co wcale nie było niemożliwe, bo w trakcie zawieszenia oferty na LPP były tak niskie, iż spółka miała TKO 44 procent niższe od czwartkowego zamknięcia. Przy założeniu, iż reszta portfela była stabilna, 50-procentowe cofnięcie LPP ugryzłoby 10 tys. Na poziomie zmiany procentowej, cały szum związany z LPP daje stratę 2 procent portfela. Porażka wygląda imponująco na poziomie spółki, ale na poziomie naszego inwestora, który pilnował starej jak świat zasady, żeby nie wkładać wszystkich jajek do jednego koszyka jest raczej ciekawostką niż jakimś dramatem. Spółkę zwyczajnie można wyrzucić z koszyka i zapomnieć.

Przypadek LPP jest ciekawy z jeszcze innych powodów. Pierwszym jest oczywiście fakt, iż na spółki tak nominalnie drogie zwyczajnie nie ma miejsca w portfelach o znacznie niższych sumach. Jak nasz inwestor ma portfel 100 tys. złotych, to LPP nie jest walorem dla krasnala nawet po przecenie o 36 procent. Można się na to oburzać, można widzieć straconą szansę, gdy taka spółka rośnie lub urośnie, ale nic z tym zrobić nie można. Paradoks polega też na tym, że krasnal, który miał szczęście kupić spółkę, która urosła tak, jak LPP zwyczajnie musi taką spółkę sprzedać – chyba, że ma możliwość inwestowania szczątkowego – bo może zdarzyć się coś takiego, jak miało miejsce w piątek.

Pilnowanie równych udziałów, rozdzielanie ryzyka na 25 czy więcej walorów jest właśnie po to, żeby jakaś katastrofa Hindenburga – która wcześniej czy później może mieć miejsce w portfelu w odniesieniu do każdej części – nie niszczyła kilku lat oszczędzania i budowania majątku. Naprawdę, nie ma znaczenia, czy ktoś spółkę zaatakuje, czy zdarzy się jakiś wypadek w stylu wybuch platformy wiertniczej. Błędy w zarządzaniu. Błędy w bezpieczeństwie. Wojny. Katastrofy naturalne, na skale, które dziś wydają się mało prawdopodobne będą miały miejsce w życiu każdego z nas. Takie wydarzenia się elementem ścieżki inwestora i są poza naszą kontrolą.

Pod naszą kontrolą jest zabezpieczanie się przed takimi wydarzeniami. Możemy kontrolować ryzyko pojedynczego waloru w portfelu. Celem jest zbliżenie się do ryzyka rynkowego, które kontroluje się czymś innym niż nadziejami na to, że jedna część z portfela nie dozna katastrofy Hindenburga. Ryzyko rynkowe redukuje się podziałem portfela np. na część akcyjną i część obligacyjną, co jeszcze bardziej uodparnia inwestora na np. 50-procentowy spadek jednego waloru w koszyku, bo kiedy nasz krasnal ma tylko 60 procent w akcjach i z tego ledwie 4 procent w jakimś walorze, to 50-procentowy spadek sprowadziłby się do straty odrabianej w jedną sesję.