Mnożnik logiki

Kilkanaście lat temu, gdy pracowałem w Gazecie Giełdy Parkiet i dopiero rozpoczynałem poznawanie meandrów rynku miałem ogromny problem związany z liczeniem obrotów na GPW. Otóż obroty na rynku akcji liczone u nas były jako iloczyn ceny i wolumenu obrotów mnożony przez dwa. Moje próby dociekania dlaczego tak się dzieje napotykały zawsze jedną odpowiedź  – przecież jest kupujący i sprzedający, stąd ten mnożnik „dwa”. Moim problemem było to, że nie studiowałem ekonomii, ani finansów, lecz zaledwie filozofię, na której kładzie się spory nacisk na logiczne myślenie i owo tłumaczenie (podawane przez ludzi tworzących i organizujących wówczas rynek) zupełnie mnie nie przekonywało. Podwajanie wielkości transakcji tylko dlatego, że jest kupujący i sprzedający miało tyle sensu, co np. jej potrojenie na rynku terminowym, gdzie między kupującym i sprzedającym znajduje się jeszcze izba rozliczeniowa.

W sytuacji nierozwiązywalnego problemu zawsze można wykorzystać pewien wytrych często u nas stosowany i uznać, że to taka „polska specyfika”. Uznałem więc to za jakiś dziwoląg, zaś na użytek prywatny we własnych bazach danych notowań po sesji zbierałem informacje o wolumenie obrotów, a nie o wartości tychże. Starsi stażem inwestorzy pamiętają, że większość programów do analizy technicznej (czy ktoś jeszcze pamięta program PIG) rysowała „wartość obrotów” pod wykresem ceny, a nie wolumen. Udało mi się przeforsować rysowanie w Parkiecie wolumenu, po tym jak uznałem, że podawanie wartości obrotu jest absurdalne, choćby ze względu na jedno z podstawowych założeń analizy technicznej – mówiące, że obroty potwierdzają lub nie kierunek cen. Jeśli podajemy wartość obrotu to będą one rosły wraz ze wzrostem ceny, choć wolumen może się nie zmieniać lub nawet spadać.

Na marginesie – innym absurdem było podawanie numerów sesji, zamiast dat.

Swoją drogą najciekawsze dla mnie było to, dlaczego w literaturze dotyczącej innych (bardziej rozwiniętych) rynków nie spotkałem się z owym mnożnikiem. Wyraźnie mi to nie grało.

Dlaczego wspominam o tym zjawisku? Gdyż właśnie przechodzi ono do historii. Zarząd GPW w dniu 14 grudnia opublikował Komunikat informujący „iż od pierwszej sesji 2011 roku ulegnie zmianie sposób ustalania i publikowania wartości obrotów instrumentami finansowymi notowanymi na GPW. Zgodnie z nowymi zasadami wartość obrotów będzie obliczana jednostronnie, tj. według wartości transakcji”.

Pewne sygnały nadchodzących zmian pojawiły się już kilka lat temu. W 2002 roku przedstawiciele GPW spierali się z KPW (dzisiejszy KNF) o wielkość opłat wnoszonych przez GPW i KDPW na rzecz nadzorcy. Otóż KPW interpretowała „wartość transakcji” w taki sposób, jak było to ujmowane w oficjalnych statystykach, czyli podwójnie. Ale już przedstawiciele GPW rozdzielali te dwa światy. Świat statystyk obrotów i świat płaconych kwot. Wiceprezes GPW Ryszard Czerniawski powiedział wówczas: „Z całą pewnością zarówno w przypadku zapisów rozporządzenia, jak i ustawy konieczne jest zbadanie, jak należy rozumieć pojęcie wartości transakcji. Co do zasady: już od czasu nauki w technikum ekonomicznym wiem, że wartość równa się ilość pomnożona przez cenę”. Było to pocieszające dla mnie – logika jednak wygrywała. Ale dopiero teraz zwycięstwo jest definitywne.

Cała treść komunikatu:

Komunikat
Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
z dnia 14 grudnia 2010 r.Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie informuje, iż od pierwszej sesji 2011 roku ulegnie zmianie sposób ustalania i publikowania wartości obrotów instrumentami finansowymi notowanymi na GPW. Zgodnie z nowymi zasadami wartość obrotów będzie obliczana jednostronnie, tj. według wartości transakcji
(obecnie: sumowana jest wartość kupna i sprzedaży).