Wind of change

Są rocznice – o których nikt nie chce pamiętać, są słowa – których nikt nie chce wypowiadać. Można zażartować, iż media poświęcały w poprzednim tygodniu więcej uwagi „drugiej rocznicy otwarcia kładki dla pieszych w Wichrowej Górze”, niż rocznicom krachów na Wall Street, które w sposób trwały potrafiły zmieniać historię. Na pewno nie zmienią historii Ci, którzy się jej boją lub jej nie rozumieją i co gorsze, nie potrafią wyciągać z niej wniosków.

Krach strachu czy strach krachu?

Za wszystkim, co się dzieje na rynkach finansowych stoi człowiek i jego nadmierna chciwość lub nadmierny strach, a czasem brak pomysłu lub „nieczyste” intencje. Rocznice „grozy” na rynkach kapitałowych są w bieżącym stuleciu w zasadzie dwie (a może już trzy ? – licząc październik 2008 – wcześniej był październik 1929 i październik 1987). Łączy je wszystkie paniczna wyprzedaż, często będąca krótkoterminowym apogeum złych emocji i nastrojów inwestorów, jak również – podobne umiejscowienie na kalendarzu rocznym – druga połowa października. Tak więc – są rocznice, którym poświęcamy dużo czasu celebrując pewne wydarzenia w nieskończoność. Bywają wśró nich wydarzenia, o których mało, kto chce pamiętać, a jeśli już pamięta to nie zawsze wie, o co w nich chodziło. Moim zdaniem bez echa przeszła rocznica dwóch najważniejszych załamań na giełdach w USA. Media zamiast wskazywać pewne wydarzenia w historii jako przykład modelowego zachowania podczas krachu, same te zachowania powielały, – bo jakże inaczej określić licytowanie się, do jakiego poziomu spadnie rynek, a im niższe wartości ktoś prognozował, tym bardziej był „nagłaśniany”. Czasami, najlepszym narzędziem analitycznym dla „złapania równowagi”, jest wtedy wyłączenie telewizora, radia i odcięcie internetu. Dopiero wtedy można dostrzec, iż jeśli ktoś nie ma akcji czy kredytu hipotecznego w walucie to w zasadzie w jego życiu (wbrew temu, czym go straszą media) nie zmieniło się w krótkim terminie NIC. Zupełnie NIC

Każdy rynek ma swojego Kowalskiego czy Smitha

Być może nie wszyscy pamiętają, ale to nie w poprzednim tygodniu – tylko 19 października 1987 roku nowojorskie giełdy przeżyły prawdziwy krach w swojej historii – Dow Jones zanurkował wówczas podczas jednej sesji o 22,6%.. I co stało się potem – spowolnienie ekonomiczne, ciężka konsolidacja giełdowa i…. powrót do normalności. Nie będę dywagował, czy spadki definitywnie się skończyły, tak w poprzednim tygodniu nikt nie wiedział „ile” ma do sprzedania „zagranica”. Nie wiem też jak silnie będą przybierać na sile umorzenia aktywów w funduszach amerykańskich, – bo to one (i tu jestem dość mocno pewien swojej racji) – napędzają spadki w USA podczas ostatniej fali spadkowej. Ile Amerykanie będą chcieli umorzyć aktywów? – jest to tak samo nieobliczalne, jak na początku roku w Polsce. Mieliśmy falę umorzeń w naszych TFI dokonywanych przez Kowalskich, a teraz Smith-owie robią to samo w USA. Dlatego też, jak sądzę, końcówki sesji w USA, np. w dniach 28 i 29 października, kiedy po zmiennej, ale pozytywnej sesji następowała ściana podaży w samej końcówce notowań – to efekt „wyprzedawania” aktywów pod przymusowe umorzenia. Jakże inaczej można, w rozsądny sposób, interpretować jednoczesny spadek cen akcji, złota, ropy, i umacnianie się dolara? Objawia się stara zasada marynarzy podczas zagrożenia na morzu – „wszystkie ręce na pokład” (lub w języku inwestora – „wszystkie spieniężone aktywa w dłoń!”)

Rada Edukacji – reaktywacja

Na tym tle wraca wątek mojej „ulubionej” Rady Edukacji i Ładu Informacyjnego przy GPW. Czemu? Surfując po sieci, trafiłem na ciekawą analizę z 20 czerwca 2008 roku o tytule – „Krachu nikt nie zatrzyma” (proszę mnie nie prosić o namiary, nie będę reklamował autora). Z kontekstu wynikało, że stanie się, co się stało w październiku. Brawo dla autora za instynkt i uzasadnienie, które było bardzo logiczne. Z drugiej strony jak słyszę słowa krach to od razu wracają do pamięci pomysły traktowania analityków napalmem przez Prezesa GPW i oczywiście REiŁI. Rada dała o sobie znać ostatnio (i słusznie!, żeby nie wyszło, że jestem tylko krytykantem). W dniu 24 października… ?Rada Edukacji i Ładu Informacyjnego negatywnie ocenia przekaz medialny o przygotowanym przez firmę „Kolaja & Partners” rankingu ?Czym jest Z- Score – wyniki dla spółek notowanych na GPW w Warszawie”. W rankingu tym znalazło się 38 spółek (wymienionych z nazwy), które w ocenie firmy „Kolaja & Partners” należą do „grupy wysokiego ryzyka”. Niska użyteczność wskaźnika na polskim rynku kapitałowym, niedostatecznie wytłumaczone i objaśnione, a przez to mogące wprowadzić w błąd informacje zawarte w artykule i rankingu to podstawowy zarzut kierowany pod adresem komunikatu medialnego, jak i samego rankingu. (…)Sprostowania spółek, które pojawiły się natychmiast po publikacji tylko częściowo są w stanie zrekompensować szkody, jakie ona wyrządziła. W naszej ocenie tekst jest obliczony na wywołanie możliwie dużego rezonansu, o co w czasach rozchwianych emocji inwestorów niezwykle łatwo. Tak się zresztą stało, w inwestorach wzrosła niepewność, spółki protestują wykazując argumenty i właściwe rynkowi kapitałowemu wskaźniki, a atmosfera niepewności została podniesiona o kolejny stopień. W naszej ocenie jest to zła droga, która nie buduje zaufania do rynku i profesjonalnego standardu komunikacji jak i rzetelnego przekazu, ale szuka sensacji.”

A jaka jest „RADA” na agencje ratingowe ?

Mimo wszystko Rada Edukacji „strzela śrutem”, bo raport „Kolaja & Partners” nie miał aż tak szkodliwego wpływu na nasz rynek jak bardzo dwuznaczne raporty agencji ratingowych i „dziwnie przypadkowy” termin ich publikacji, (sam słyszałem kilka głosów, iż ich celem mogło być „dobicie” złotego, a co za tym idzie – polskiego rynku akcji – całego rynku, a nie iluś tam wymienionych z nazwy spółek. Jeśli miałbym coś sugerować członkom Rady, to – przyjrzenie się i zajęcie stanowiska w tej właśnie sprawie (raportów agencji ratingowych). Dlaczego? proszę bardzo……

Co zrobiła agencja ratingowa Standard&Poor’s ?

21 lutego b.r…….

Agencja ratingowa Standard&Poor’s podwyższyła perspektywę ratingu dla Polski dla długu w walucie obcej do pozytywnej ze stabilnej. Możliwe podniesienie ratingu, gdyby reformy rządu przyniosły spodziewane efekty – poinformowała w czwartek w komunikacie agencja. Równocześnie potwierdziła rating w walucie obcej na- A-/A-2 oraz- A/A-1 w krajowej walucie przy utrzymaniu perspektywy stabilnej. Poniesienie perspektywy wynika z lepszego stanu finansów oraz reform strukturalnych pod nowymi rządami’ – uzasadnił w komentarzu analityk agencji Kai Stukenbrock.”

27 października b.r…..

….Analitycy amerykańskiego banku JP Morgan ostrzegają, że Polsce może zabraknąć rezerw walutowych; agencja Standard & Poor’s obniżyła rating długu Polski. Polska wydaje się mieć mniejszą poduszkę niż Węgry i zostałaby w razie kryzysu prawie bez rezerw – głosi raport JP Morgan; dług zewnętrzny Polski zapadający w 2009 r. ma wartość 96,3 miliarda dolarów, deficyt na rachunku bieżącym 19,6 miliarda dolarów a rezerwy walutowe 59,5 miliarda; agencja ratingowa obniżyła perspektywę ratingu zadłużenia długoterminowego Polski w walucie zagranicznej z pozytywnej do stabilnej.”

Czy aż tak się Polska zmieniła przez te kilka miesięcy ???.

Inni widzą to inaczej

27 sierpnia 2008

Fitch Rating w najbliższym czasie nie planuje ani obniżenia, ani podwyższenia ratingu Polski w ciągu najbliższego roku – powiedział David Heslam, dyrektor w agencji ratingowej Fitch. – Kilka miesięcy temu daliśmy Polsce ocenę A minus i nie planujemy ani jej obniżenia, ani podwyższenia w ciągu najbliższego roku, jeśli rząd nie zmieni swojej polityki – powiedział Heslam w wywiadzie dla Rzeczpospolitej. Przedstawiciel agencji widzi szansę na podwyższenie ratingu w ciągu najbliższych lat. – Deficyt budżetowy spada, poprawia się sytuacja w finansach publicznych, rząd na poważnie zajął się reformami strukturalnymi, zwłaszcza dotyczącymi rynku pracy i poprawą otoczenia w biznesu. W tej sytuacji widzę szansę na podwyższenie tej oceny w ciągu najbliższych lat. Ale w tej chwili nasze prognozy są stabilne – dodaje Heslam. W majowym wywiadzie dla PAP Heslam podkreślał, że kluczowa dla ewentualnego podwyższenia ratingu polskiego długu będzie ocena realności cięć w wydatkach publicznych i tym samym faktyczna skala ograniczania przez rząd deficytu budżetowego. ?

28 października…..

Moody’s nie przewiduje zmiany ratingu Polski w najbliższej przyszłości – zapewnia Kenneth Orchard, starszy analityk międzynarodowej agencji ratingowej Moody’s Investors Service. ? Nasza perspektywa jest stabilna. To oznacza, że nie przewidujemy zmiany ratingu Polski w dającej się przewidzieć przyszłości. Pomimo że perspektywy gospodarcze się pogorszyły, mało prawdopodobne jest, że będzie to miało znaczący, trwały wpływ na gospodarkę lub siłę finansową państwa’ – powiedział Orchard. Krajowy i zagraniczny dług Polski w agencji Moody’s ma pułap A2. Perspektywa jest stabilna.”

Rada Edukacji i „Wielki SZU”

Wracając do Rady… Jest tu spora zbieżność z działaniami Rady i postępowaniem agencji ratingowych. W stanowisku dotyczącym „Kolaja & Partners” Rada informuje np. „Rada Edukacji i Ładu Informacyjnego zwraca uwagę, iż w każdym czasie, a szczególnie w czasie przesileń koniunkturalnych, oceny, rankingi i raporty mogące mieć wpływ na zachowanie rynku powinny być formułowane z ogromną rozwagą i ostrożnością właściwą profesjonalistom. (…) Do dobrych praktyk medialnego przekazu rynkowego należałoby także wskazanie i podanie do publicznej wiadomości, czy autorzy rankingu nie mają konfliktu interesów oraz czy są niezależni w formułowaniu tego rodzaju ocen. „

Jakoś dziwnie to wszystko pasuje do agencji ratingowych, tylko czy ktoś się odważy „dobrać” do skóry takiemu „Wielkiemu SZU” jak Agencja ratingowa Standard&Poor’s, nawet takim, niewiele w praktyce znaczącym, ale mimo wszystko oficjalnym i karcącym stanowiskiem, zamiast „ścigać płotki” w stylu „Kolaja & Partners”?

Czas zmian

Każdy krach na rynkach akcji coś zmieniał. Coraz więcej mówi się o „nowym ładzie ekonomicznym”, cokolwiek by to znaczyło. Dla każdego może to oznaczać, co innego. Jak będzie wyglądał i dokąd nas zaprowadzi ten „nowy ład” to dobry temat do rozważań, bo być może ktoś dostanie za to Nobla z ekonomii. Są też sprawy bardziej przyziemne i mierzalne. Październikowy krach niewątpliwie zmieni to, iż obserwujemy absolutny upadek wiarygodności agencji ratingowych. Niedawne obniżenie perspektywy ratingu dla polskiego długu w walucie (o którym mowa wcześniej), czy podobna sytuacja w stosunku do Ukrainy czy Węgier, (które jednak wyraźnie dystansujemy ekonomicznie) zakrawa naprawdę o ironię, w sytuacji gdy upadający Lehman Brothers do „ostatniego tchnienia” cieszył się wyjątkowo silnymi ratingami. Tym „panom” już dziękujemy!