Kreatywność w inwestowaniu, część 3

Ostatnia część ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie: „Jak działać kreatywnie w branży inwestycyjnej?”

Przypomnę, że część 1 i część 2 były małą wskazówką tego, gdzie w inwestowaniu kreatywność jest niezbędna i dlaczego.

Krótki, ale jakże celny poradnik kreatywności wydał niedawno John Cleese. Tak, ten sam John Cleese, którego znamy z nieśmiertelnych purnonsensowych gagów i filmów grupy Monthy Pythona. W „Creativity: A Short and Cheerful Guide” pokazuje wprawdzie jak wzniecał w sobie pożar kreatywności podczas pisania żartów i scenariuszy filmowych, jednak wiedza ta ma charakter uniwersalny.

W takim razie można ją zastosować i w inwestowaniu z małymi modyfikacjami, czy też w każdej innej dziedzinie mniej lub bardziej powiązanej. Poradnik ten można streścić w kilku punktach, które zmieszczą się w jednym wpisie, dlatego zdecydowałem się zrobić to poniżej. Głównie po to, by przybliżyć czytającym, że kreatywność może być również procesem dającym się celowo kształtować. Po szczegóły można sięgnąć także do wielu filmików z Cleesem w internecie.

***

     Założenie:

Kreatywność jest domeną przede wszystkim podświadomej części mózgu, do której nie mamy bezpośredniego dostępu, ale możemy stwarzać warunki do uwalniania owej kreatywności z podświadomości.

Daniel Kahneman nazywa ten tryb myślenia, decydowania i działania SYSTEMEM 1. Pracuje on szybko i automatycznie, poza naszymi świadomymi wyborami, za pomocą skrótów, intuicyjnie czy instynktownie, emocjonalnie (Cleese używa na jego określenie pojęcia „Umysł zająca”). To on jest odpowiedzialny za naszą uczuciową sferę życia, za wyobraźnię, sztukę, myślenie przestrzenne, a więc i za kreatywność.

A ponieważ do podświadomości nie jesteśmy w stanie dotrzeć w sposób bezpośredni, dlatego jej kontakt z nami ma niewerbalny charakter. Drogą kontaktu są raczej obrazy, wizje, strzępy myśli, sny. Łapiąc się ich i rozwijając z pomocą SYSTEMU 2 możemy mówić o procesie tworzenia.

System 2 to tryb powolny, pełen namysłu, rozwagi, logiki, ważenia argumentów („Umysł żółwia” w terminologii Cleese’a). Ponieważ wymaga sporo energii dlatego włączamy go rzadziej, gdy w grę wchodzi praca w pełni umysłowo świadoma, dokładna, analityczna, krytyczna. Sprawuje on kontrolę nad tym, co wytwarza System 1!

KREATYWNOŚĆ wymaga wg Clesse’a spełnienia kilku warunków, aby skorzystać optymalnie z jej dobrodziejstw. Oto one:

   1. „Zabawa”

Celowo pojawia się w cudzysłowie ponieważ oznacza dziecięce podejście do tematu, nad którym pracujemy. Nie chodzi w tym o rozwiązywanie problemu (np. złożenie puzzli), ale o ciekawość, autentyczne zainteresowanie, oglądanie z wszystkich stron, obserwacje, zadawanie pytań.

   2. Odwlekanie decyzji

Konieczność znalezienia szybkiego rozwiązania stwarza niepotrzebną presję i powoduje dyskomfort jeśli jest obwarowane terminami. Kreatywny umysł musi swobodnie i naturalnie się w tym środowisku dyskomfortu odnaleźć, rozwiązanie i tak się jakieś w końcu pojawi, trzeba jednak dać temu maksymalnie dużo czasu. A to dlatego, że po drodze mogą pojawić się nowe informacje i nowe pomysły. Kreatywny umysł podejmuje decyzje w ostatniej chwili, świadomy powyższego.

   3. Przeszkadzacze

Jeśli coś z zewnątrz lub wewnątrz zakłóca czas poświęcony na kreatywne myślenie, wybija to z rytmu i zabiera sporo czasu, tworząc napięcia.

   4. Granice czasu i przestrzeni

Aby uniknąć problemu przeszkadzania, potrzebujemy własnej przestrzeni dla procesu kreatywności, a także wydzielonego na to czasu.

   5. Błędy nie są problemem

To, że coś jest błędem dowiadujemy się po czasie, dlatego nie trzeba się obawiać ich robienia, to naturalna część procesu. Jak mówił Einstein „Jeśli wiemy, co robimy gdy coś badamy, to nie jest to badanie”.

   6. Zapiski

Wszystkie złapane myśli i wątki dobrze zapisywać natychmiast. Obojętnie jak niedorzecznie mogłyby wyglądać.

   7. Koncentracja

W każdym procesie wymagającym nieco myślenia często myśli wędrują poza temat. Pomaga w tym zapisanie go krótkim słowem na kartce przed oczami.

   8. Klarowność

Myśli z podświadomości mogą być mocno nieklarowne. Z czasem jednak czepiając się ich i przyglądając bliżej sami nadajemy im coraz większej klarowności.

   9. Krytyka z umiarem

Nie można krytycznie odrzucać wszystkich nowych pomysłów zbyt szybko. Trzeba się z nimi nieco w myślach nieco pobawić, w tę i w tamtą stronę.

   10. Przeładowanie

Logiczny umysł, czyli System 2 powinien zostać uruchamiany dopiero gdy czujemy, że pomysłów mamy nadmiar i zaczynają wprowadzać uczucie nudy, nasycenia. W takim momencie wszystkie zapiski i pomysły powinny zostać poddane logice, krytyce, argumentacji, testowaniu.

                                ——————————————–

Do tego procesu Cleese dorzuca kilka tipów usprawniających proces kreatywności:

   A. Musisz wiedzieć nad czym pracujesz

W inwestowaniu potrzebna jest niestety uprzednio podstawowa wiedza w temacie aby móc uruchomić wyobraźnię i kreatywność. Nie da się wymyślić inwestycyjnej strategii bez znajomości zasad działania rynków i cegiełek, z których taka strategia może powstać.

   B. Szukaj inspiracji

Najlepiej u tych, których podziwiasz. Nie chodzi o kopiowanie, raczej o twórcze przerabianie, wzbogacanie.

   C. Małe skoki

W myśl zasady „nawet najdłuższa podróż zaczyna się od pierwszego kroku” rób chociaż niewielkie postępy w oparciu o cokolwiek, co ci do głowy przychodzi.

   D. Nie ustawaj

Pierwsze próby mogą być rozczarowaniem, ale nie każdy zostaje artystą już po pierwszym dziele.

   E. Ignoruj przeszkody

Czasem przez dłuższy czas nic nowego możesz nie wymyślić, ale nie ustawaj w „zabawie” z pomysłami; wtedy bowiem i tak pracuje najważniejsze narzędzie, czyli podświadomość, ale ty nie znasz jeszcze owoców jej pracy.

   F. Panikuj na początku

Jeśli gonią Cię jakieś terminy, wylej swój strach na początku i miej w to z głowy. To daje w rezultacie energię. A potem zacznij od małego kroku.

   G. Myśli idą w ślad za nastrojem

Kreatywność przychodzi z trudem jeśli nie rozwiążemy najpierw innych problemów, które sprawiają spadek nastroju.

   H. Zbytnia pewność siebie jest niebezpieczna

Jeśli wydaje nam się, że już wszystko wiemy, kreatywność nie ma pożywki. Większość ludzi/inwestorów chce mieć rację. Najlepsi chcą raczej wiedzieć czy i dlaczego mają rację.

   I. Testuj pomysły

Nawet jeśli są tylko cząstkowe. Przechodź od myślenia do działania, od planowania do akcji. To najlepsze źródło wiedzy i oceny.

   J. Odrzucaj przywiązanie

Jeśli jakiś pomysł nie wypala, nie żeń się z nim na zawsze. Znajdź nowy kierunek.

    K. Poszukuj opinii

Ale TYLKO u ludzi, o których wiesz, że znają się na rzeczy. Zignoruj pozostałych z uśmiechem.

***

Dla mnie ta książka była ciekawą konfrontacją i uporządkowaniem myśli oraz niektórych przekonań. A większość moich tradingowych strategii oraz pomysłów na wpisy na tym blogu powstawało podczas długich biegów w otoczeniu uspokajającej przyrody. Prawie dokładnie tak, jak opisuje to Cleese.

–kat–