Co popsuł MIFID II?

Dzisiejsza sesja to pierwszy dzień handlu akcjami na warszawskiej giełdzie według nowych regulacji wynikających z implementacji dyrektywy MIFID II. Społeczność inwestorów indywidualnych nie okazała zadowolenia z wprowadzonych zmian.

Z punktu widzenia indywidualnych inwestorów najważniejsze zmiany dotyczą zleceń z warunkiem wielkości ujawnionej i nowymi zasadami ustalania kroków notowań. Więcej uwagi poświęcono w mediach tej drugiej zmianie choć moim zdaniem inwestorzy indywidualni, zwłaszcza ci aktywni, bardziej odczują pierwszą zmianę.

Krótko mówiąc: dla zlecenia z warunkiem wielkości ujawnionej (tzw. WUJ) wprowadzono limit minimalny na poziomie 50 000 złotych. Zlecenie typu WUJ musi być większe niż 50 000 złotych. Tym samym praktycznie pozbawiono inwestorów indywidualnych możliwości korzystania z tego typu zlecenia.

Z Ogólnopolskiego Badania Inwestorów wynika, że ponad 60% inwestorów indywidualnych ma portfel mniejszy niż 100 000 złotych. Zaledwie 5% dysponuje portfelem większym niż 500 000 złotych. Prosta kalkulacja sugeruje, że pozycje odpowiadające minimalnemu limitowi zlecenia typu WUJ dostępne są dla inwestorów dysponującym portfelem akcyjnym na poziomie przynajmniej 0,5 – 1 miliona złotych (kilkanaście pozycji w zdywersyfikowanym portfelu akcyjnym). Tak więc wprowadzone zmiany de facto odebrały inwestorom indywidualnym zlecenia z warunkiem wielkości ujawnionej.

To jest kuriozalna konsekwencja implementacji MIFID II bo celem tej dyrektywy było stworzenie równych szans dla wszystkich uczestników rynku (level playing field). W jaki sposób odebranie drobnym inwestorom prostego lecz przydatnego narzędzia wpisuje się w realizację tego zaszczytnego celu pozostaje dla mnie zagadką.

Druga zmiana wywołała wśród inwestorów i dziennikarzy więcej zainteresowania. Nie do końca to rozumiem bo uważam, że choć nowe zasady ustalania kroków notowań są irytujące (i zapewne niepotrzebne) to nie utrudniają istotnie handlu na GPW, nawet dla drobnych inwestorów. Najlepiej te zmiany opisał Michał Masłowski na stronach Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.

Od dziś minimalna wielkość zmiany ceny jest różna dla różnych spółek i zależy od płynności. Im płynniejsza jest handel na spółce tym mniejszy jest krok notowań. Dla mało płynnych spółek groszowy krok notowań kończy się na poziomie 2 zł. Dla najbardziej płynnych spółek obowiązuje do poziomu 50 zł. Dlatego można dziś złożyć zlecenie z limitem 42.01 na akcje PKO (płynna spółka z WIG20) ale nie można złożyć zlecenie z limitem 2.51 na spółkę KBDOM (bo od 2 zł minimalny krok notowań to 2 grosze dla tej spółki – poprawne zlecenie to 2.50 albo 2.52).

Aplikacja Bossy dobrze sobie radzi z komunikowaniem tych zmian inwestorom:

Sytuacja nie wygląda też tak, że każda spółka ma odmienne kroki notowań. Większość spółek wpada w 5 różnych schematów, przy czym jakieś 420 walorów w schemat przedstawiony w tabeli po lewej stronie a kolejne 340 w schemat po prawej stronie. Są to odpowiednio tabela 8 i tabela 9 z zestawienia GPW. Na stronie SII znajduje się plik Excela przyporządkowujący spółki do konkretnego schematu.

Jak wspomniałem, im płynniejsza jest spółka, „tym wyżej” obowiązuje groszowy krok notowań. Dla najbardziej płynnych spółek schemat kroków notowań wygląda tak (tabela 12 z zestawienia):

Nie widzę potrzeby zapamiętywania tych zestawień. Najpopularniejsze kroki notowań to 1 grosz, 2 grosze, 5 groszy, 10 groszy, 20 groszy. Jeśli limit ceny w zleceniu jest niepoprawny wystarczy spróbować limitu zgodnego z wyższym krokiem notowań. Aplikacja Bossy podpowiada poprawny limit (użycie klawiszy plus i minus pokaże właściwy krok notowań).

Podsumowując: zamieszanie z nowymi zasadami ustalania kroków notowań jest z pewnością irytujące ale nie sądzę by istotnie popsuło jakość handlu na GPW dla drobnych inwestorów. W przeciwieństwie do odebrania im zleceń typu WUJ.

Dostrzegam jeszcze jeden problem z wprowadzonymi dziś zmianami. Na stronach GPW znajduje się komunikat wraz z listą wszystkich stosownych dokumentów prawnych ale brakuje przyjaznego dla indywidualnych inwestorów skróconego zestawienia najważniejszych zmian. Nie każdy drobny inwestor może poświęcić kilka godzin na zapoznanie się z nowym brzmieniem Szczegółowych Zasad Obrotu Giełdowego. Takie zestawienia przygotowały natomiast domy maklerskie, w tym Bossa. Zachęcam wszystkich inwestorów i czytelników do zapoznania się z przygotowanymi przez pracowników Bossy materiałami.