W sektorze finansowym istnieje popularna opinia, że powiedzenie „tym razem będzie inaczej” to najbardziej niebezpieczne zdanie w inwestowaniu. Na Blogach Bossy argumentujemy, że równie niebezpieczne jest przekonanie, że „nic się nie zmienia”.
Świetnym argumentem na niebezpieczeństwo przekonania, że nic się nie zmienia są branże schyłkowe albo znajdujące się w długoterminowym trendzie spadkowym. Kilka dni temu znalazłem interesujący opis takiej branży: sektor prasy w USA. Opis dotyczy amerykańskiego rynku ale sektor przeżywa spore trudności także w innych państwach.
Wykres dnia pokazuje dochody reklamowe sektora prasy (dostosowane o inflację). Wynika z niego, że w okresie dekady sektor utracił 2/3 dochodów z najważniejszego źródła czyli z reklam:
Za Jeremy Littau
Jeremy Littau argumentuje, że sektor prasy dobrze pokazuje niebezpieczeństwo podejmowania strategicznych decyzji w oparciu o prostą ekstrapolację wskaźników. Wysoka rentowność biznesu (w drugiej połowie XX wieku sięgająca nawet 30% – 40% netto) oraz trend wzrostu przychodów skłonił zarządzających w sektorze do przejmowania mniejszych konkurentów w latach 80. i 90. W połowie ostatniej dekady XX wieku większość graczy w sektorze miała spore zadłużenie wynikające z fali przejęć. Zadłużenie nie wydawało się problemem przy stabilnym trendzie wzrostu przychodów i wysokiej rentowności. Na trwający już ponad dekadę spadek liczby subskrybentów nie zwracano dużej uwagi.
Wtedy pojawił się internet z cyfrowymi wydawnictwami, portalami z tanimi drobnymi ogłoszeniami i mediami społecznościowymi. Stabilna branża w dekadę utraciła 2/3 głównego źródła dochodów (reklamy stanowiły 75% – 80% przychodów branży). Sektor, który w II połowie XX wieku uchodził za maszynę do drukowania pieniędzy znalazł się w gigantycznych problemach. Instynktowną reakcją przy spadających przychodach i dużym zadłużeniu było drastyczne cięcie kosztów. Nie pozostało to bez wpływu na jakość dostarczanego produktu i wartość tego produktu dla potencjalnych klientów. Powstała spirala śmierci: cięcie kosztów – spadek jakości – spadek subskrypcji – spadek przychodów – cięcie kosztów.
W 2019 roku sektor prasy podawany jest jako przykład branżowej pułapki wartości: atrakcyjnie wycenianego sektora, który jest w znaczącym, trwałym trendzie spadkowym. Wskaźniki finansowe wydają się atrakcyjne w kontekście aktualnych wyników ale okazują się nieatrakcyjne w kontekście wyników za 3 czy 5 lat. Wycena rynkowa jest w trwałej gonitwie za kurczącym się biznesem.
Inwestorzy powinni być świadomi, że postęp technologiczny może relatywnie szybko zamienić całe branże w pułapki wartości. Na Blogach Bossy argumentujemy, że prognozowanie przyszłości w długim terminie (dłuższym niż rok) ma w dużym stopniu charakter rozrywkowy. O ile więc można wskazać sektory zagrożone takimi zmianami to należy pamiętać, że są to tylko prognozy dotyczące dalekiej przyszłości. Całkiem niedawno Marc Andreessen z Andreessen Horowitz stwierdził, że branża handlu detalicznego ulegnie głębokiej transformacji w następnych 15 latach, która doprowadzi do zniknięcia tradycyjnych, murowanych sklepów.
Rolą inwestorów VC jest wypowiadanie inspirujących prognoz na temat przyszłości bo w tym sektorze panuje specyficzne podejście do pomyłek w przypadku takich prognoz. Należy wziąć to pod uwagę przy ocenie inwestycyjnej użyteczności prognozy Andreessena. Z drugiej strony takie opinie powinny skłonić do ostrożności inwestorów z wieloletnim horyzontem inwestycyjnym dla poszczególnych pozycji. Powinni realistycznie podchodzić do scenariusza, w którym sektor, w którym działa atrakcyjnie wyceniana spółka z ich portfela, podzieli los sektora prasy.
Klauzula informacyjna