Poziom stresu i zadowolenia – obserwacje

Krzywa wartościowania z poprzedniego wpisu jest obrazem generalnej tendencji człowieka do silniejszego odczuwania straty niż zysku tej samej wartości (kwoty nominalnej w transakcji). Ale to co charakteryzuje przeciętnego, a więc wg finansów behawioralnych – mało racjonalnego inwestora, chyba powinno wyglądać nieco inaczej w przypadku zawodowca i zdecydowanie różnić od uzależnionego gracza?

Nie mam zamiaru poprawiać noblowskiej teorii perspektywy ale spróbowałem pobawić się w jej wariacje, które mogłyby odpowiedzieć na to wyżej postawione pytanie przy użyciu tej samej krzywej wartościowania. Stworzenie jej szczegółowo na własny użytek, jako obraz naszych własnych emocji i odczuć, jest raczej mało możliwe lub też w najlepszym razie wyjdzie bardzo nieprecyzyjnie. Ale można nanieść w oryginale małe poprawki, obrazujące cel do którego trader powinien świadomie zmierzać albo przynajmniej pomagające znaleźć dystans do swojej niedoskonałości. Zresztą oryginalny wykres nie był robiony za pomocą pytań o odczucia osób biorących udział w eksperymencie, bo te ciężko obiektywnie zmierzyć i porównać, był natomiast obrazem ich skłonności do ryzyka o różnych natężeniu. Badani wykazywali silną skłonność do podejmowania nieumiarkowanego ryzyka w obliczu dużego prawdopodobieństwa straty (podobne jak kupowanie akcji w silnej bessie) a z drugiej strony zarazem – ujawniali awersję do ryzykowania o ile większe było prawdopodobieństwo zysków. Wypisz wymaluj zupełnie odwrotnie niż to co jest esencją tradingu.

Zabawiłem się więc wykresem przesuwając oryginalne linie tak by spróbować opisać nimi profesjonalnego tradera w kontekście emocjonalnego podejścia do pojedynczej transakcji i wyszło to mniej więcej tak:

W zamierzeniu to linia czerwona ma obrazować doświadczenie, odporność i sukces, wynikające z ewolucji, w przeciwieństwie do tradera nieskutecznego i uzależnionego od samej pasji grania a umownie zaznaczonego linią niebieską. Przekładając grafikę na tekst, moja diagnoza wyglądałaby jak niżej.

Krzywa niebieska: 

W grach prowadzonych przez twórców teorii chodziło jedynie o hipotetyczny wybór jednej ze wzajemnie wykluczających się możliwości zyskania lub utraty kapitału w warunkach niepewności.  Tu mamy większą presję bo chodzi o realne pieniądze. Po stronie zysków (na prawo od osi pionowej) trader pobity przez rynek niecierpliwie, szybko i z ulgą kasuje zyski. Nawet jeśli trafia mu się pokaźniejszy profit – nie sprawa mu to już większej satysfakcji gdyż ma świadomość bycia pod kreską.

Po stronie strat – na lewo od osi pionowej – jego poziom stresu i frustracji rośnie gwałtownie ponieważ ryzykuje więcej niż zwykle. Widać więc spore różnice między poziomem zadowolenia i stresu w odniesieniu do tej samej kwoty odpowiednio zyskanej lub straconej.

Krzywa czerwona:

Po stronie zysków profesjonalista potrafi cieszyć się z profitów, proporcjonalnie do ich wysokości. Potrafi również realizować założenia i wycisnąć z transakcji maksymalnie tyle na ile pozwala mu trend rozwijający się w jego kierunku. Te pozytywne emocje są w końcu motywacją i dają szansę zrealizowania się jako inwestor. No i potrafi zaryzykować więcej jeśli okazałoby się, ze prawdopodobieństwo wygranej jest mocno po jego stronie.

Po stronie strat – warto dbać aby ta krzywa biegła jak najbliżej poziomej osi. To w głównej mierze kwestia wyuczenia w sobie odporności na przewidywane, bo wpisane w inwestowanie, straty. Termin ?inwestycja” już sam wskazuje na to, że ?aby wyjąć trzeba najpierw włożyć” jak mówi pewne powiedzenie. Okresowe straty są wkomponowane na trwale w ten biznes ale psychika inwestorów najczęściej zachowuje się tak, jak gdyby trafność ?powinna” wynosić ciągle 100%. Nawet przy trafności 80% trzeba wytresować swoje zmysły i świadomość na nieudaną co piątą transakcję. Jest też inne wyjście, bardziej mechaniczne i pozwalające stopniowo dopasowywać swój umysł do akceptowania cyklicznych wpadek – jeśli owa krzywa zaczyna opadać bardzo szybko możemy przesunąć ?moment odczytu” na poziomej osi, np. z  umownych 500 zł w przykładzie z poprzedniego wpisu do 300 zł. Choćby dlatego, że skutki nadmiernego stresu trudno czasem będzie wyleczyć za dużo większe pieniądze niż zdobyte w tej grze. Jak naprościej przesunąć moment odczytu to chyba nie jest zagadką – przede wszystkim mniejsze wielkości pozycji w grze, podnoszone ewentualnie wraz z nabywaniem doświadczenia i akceptacji dla nieuniknionych stratnych transakcji.       

Chociaż jak wykazały wspomniane wcześniej eksperymenty, jest coś bardziej bolącego i rujnującego dla psychiki od strat – niewykorzystane możliwości czyli opuszczone z różnych powodów wejścia na pozycje…

–*Kathay*–