Łosie z Waszyngtonu

Obserwując waszyngtońską przepychankę wokół podniesienia limitu zadłużenia trudno nie odnieść wrażenia, iż amerykańska klasa polityczna popadła w otumanienie sprawami, które dziś nie mają większego znaczenia. Demokraci wspierają swojego prezydenta, Republikanie wspierają swoją partię w zbliżających się wyborach na zasadzie, im gorsze będą nastroje i niepewność obywateli, tym większe szanse w roku 2012. Oczywiście Demokraci również grają na tym strachu krzycząc, iż kraj stanie w miejscu przez Republikanów, chociaż wszyscy wiedzą, że nie stanie – WallStreet tąpnie i politycy znów uklękną przed siłą rynku.

Osobiście nie zajmują mnie ideologiczne spory polityków – może dlatego, że potrafię sobie sam wyrobić zdanie na temat konkretnych działań – ale to, co dziś widzę w USA wydaje mi się czymś skrajnie nieodpowiedzialnym. Z jakichś niezrozumiałych dla mnie przyczyn politycy w USA zapomnieli, co stało się z giełdami, gdy 30 września 2008 roku ideologiczny spór o program TARP upadł w Izbie Reprezentantów i co stało się, gdy program jednak został przegłosowany. Gracze na rynkach w większości przypadków mają krótką pamięć, więc przypomnę, że DJIA spadł o przeszło 7 procent a później wzrósł o 10 procent.

Grupa zacietrzewionych ludzi, która chciała pokazać, że nie podda się dyktatowi WallStreet bardzo szybko otrzeźwiała, gdy rynek wysłał sygnał, iż z paniką nie ma żartów. Dziś scenariusz zaczyna wyglądać podobnie. Oglądamy strojenie min wyglądające na przepychankę w piaskownicy, które z racji dynamiki procesu politycznego zmienia się w gorzką komedię. Rozmowy są zrywane, trzaska się drzwiami a wszystko po to, żeby „mojsza prawda była najmojsza”. Gdzieś w tym wszystkim ginie wspólny cel, jakim jest przeprowadzenie gospodarki z zakrętu na ścieżce wychodzenia z recesji.

Patrząc na to, co dzieje się dziś w USA przypomniał mi się los wymarłego już Jelenia Olbrzymiego, czy jak chcą niektóre źródła Łosia Irlandzkiego. To imponujące zwierze o porożu sięgających 3,6 m nie miało właściwie żadnych naturalnych wrogów. Wedle opinii części badaczy Jeleń Olbrzymi wyginął, bo samice wyjątkową atencją darzyły osobników w większym porożem. Efektem był wzrost wielkości poroża w populacji, które w jednostkowych reprezentacjach stawało się dysfunkcjonalne i utrudniało przeżycie.  Jak to w teoriach są do niej konkurencyjne, ale nie o to idzie.

Dziś dysfunkcjonalna staje się amerykańska polityka. Klasa polityczna skupia się na prezentacji swoich poglądów,  które nie mają nic wspólnego z bieżącą sytuacją,  zamiast uzgodnić program na bazie inżynieryjnej wiedzy, jak doprowadzić kraj do końca roku budżetowego. Wszyscy wiedzą, że na długookresowe programy będzie czas, gdy gospodarka wyjdzie na prostą – możliwe, że już w IV kwartale pojawiłyby się ku temu przesłanki.

Przy kolejnej zadyszce walczyć z deficytem będzie można tylko i wyłącznie przez podwyżki podatków albo monetyzację długu a więc okradanie wierzycieli. Przy wyjściu z recesji powiększenie bazy podatkowej ułatwiłoby walkę z deficytem, ale nie od dziś wiadomo, że Demokraci chcą spadku bezrobocia szybko a Republikanie dopiero w końcówce przyszłego roku. Możliwe, że rynki i amerykańscy politycy będą musieli przejść jeszcze raz przez rzekę przekroczoną we wrześniu 2008 roku, gdy do otrzeźwienia potrzeba było paniki na giełdach i newsów mówiących o nadciągającym krachu.

Przy okazji warto spojrzeć na kalendarium całego zamieszania i kilka miesięcy sporu bez efektów.