O krańcowej użyteczności informacji

W klasycznym badaniu sprzed kilku dekad Paul Slovic i Bernard Corrigan sprawdzili czy zawodowi progności wyścigów konnych potrafią zrobić użytek z dodatkowych informacji.

Slovic i Corrigan* zrekrutowali ośmiu zawodowym i uzdolnionych prognostów wyścigów konnych (handicappers). Każdemu z nich pokazali 88 wskaźników z historycznych wyników koni, których gonitwy mieli prognozować. Każdy z uczestników badania wybrał specyficzne dla siebie 5 wskaźników, które jego zdaniem były najbardziej użyteczne w prognozowaniu wyników. Następnie każdy z uczestników, zgodnie z tymi samymi kryteriami, stworzył listę 10, 20 i 40 wskaźników.

Uczestnicy badania prognozowali 45 wyścigów – każdą gonitwę czterokrotnie, z różnym dostępem do informacji. Najpierw otrzymywali od badaczy wyselekcjonowane przez siebie 5 wskaźników i sporządzali prognozę (dotyczyła 5 pierwszych miejsc w gonitwie). Następnie sporządzali prognozę w oparciu o 10 wskaźników, 20 wskaźników i 40 wskaźników.

Poniższy wykres, pochodządzy z książki More Than You Know: Finding Financial Wisdom in Unconventional Places przedstawia wyniki eksperymentu Slovica i Corrigana:

Russo i Schoemaker via Mauboussin

Wyniki badania SC pokazują więc dwa ważne zjawiska: korzystanie z dodatkowych informacji nie poprawiło skuteczności prognoz natomiast sprawiło, że progności stali się bardziej pewni siebie. Połączenie tych dwóch efektów wydaje się dosyć niebezpieczne z punktu widzenia inwestora giełdowego. Przede wszystkim dlatego, że nadmierna pewność siebie jest uznawana jako jeden z istotnych czynników obniżających wyniki inwestycyjne.

Dlaczego nie poprawiła się skuteczność prognoz w przypadku dostępu do dodatkowych informacji? Slovic i Corrigan oraz Russo i Schoemaker przypisują to przeciążeniu informacją. Hipotezę tę wspiera trzeci rezultat badania. Po pierwszej rundzie 45 wyścigów badacze postanowili powtórzyć 5 z nich i pozwolić uczestnikom badania na sporządzenie nowych prognoz. Okazało się, że stałość prognoz istotnie zmniejszała się wraz ze zwiększaniem dostępu do informacji. W przypadku prognoz na podstawie 5 wskaźników zmieniono 22% wskazań zwycięskiego konia. W przypadku prognoz na podstawie 40 składników zmieniono 39% wskazań. Naturalnie, powyższa hipoteza ma sens przy założeniu, że informacje, z których korzystali progności pozwalały na skuteczne prognozowanie wyników wyścigów.

Russo i Schoemaker podają kilka mechanizmów, które mogą utrudniać nawet doświadczonym prognostom i decydentom odniesienie maksymalnych korzyści z dostępu do dużej ilości informacji. Zwracają uwagę, że mogą być rozpraszani ekstremalnymi wskaźnikami i skupiać na nich uwagę. Mogą przeważać początkowe i końcowe elementy w zbiorze informacji. W przypadku prognozowania oczywistą hipotezą wydaje się spostrzeżenie, że dodatkowa ilość informacji może istotnie pogarszać stosunek sygnału do szumu.

Slovic podsumował przeprowadzone przez siebie badanie stwierdzeniem, że wszyscy ludzie, którzy myślą, że dostęp do dodatkowej ilości informacji ułatwi im podjęcie dobrej decyzji powinni przemyśleć swoje założenia. Moim zdaniem uczestnicy rynków finansowych to jedna z grup zawodowych, która powinna wziąć sobie uwagę Slovica do serca. W ostatnich latach w sektorze finansowym nałożyły się na siebie trzy zjawiska: zwiększona zdolność do zbierania i gromadzenia wszelkiego typu informacji, zwiększone możliwości przetwarzania i prezentowania informacji oraz powstanie nowych, także nieformalnych, kanałów dystrybucji informacji (na przykład mediów społecznościowych). Spowodowało to, że ilość informacji, która codziennie dociera do inwestorów jest wielokrotnie większa niż ta, która docierała 10,20 albo 30 lat temu. Bohaterowie książek Schwagera z reguły opowiadają o swoich początkach inwestycyjnych – niektórzy wspominają lata 70 i 80 i ręczne rysowanie wykresów na kartkach papieru. Te historie na pewno opowiadają też weterani warszawskiego rynku, także ci piszący na Blogach Bossy.

Uważam, że są informacje, do których dotarcie albo umiejętne zinterpretowanie może zapewnić przewagę na rynkach finansowych (i nie mam na myśli niepublicznych informacji poufnych). Inwestorzy nie powinni się jednak łudzić, że samo zwiększenie ilości informacji, na podstawie których podejmują decyzje inwestycyjne, poprawi ich wyniki.

* Wyniki badań Slovic i Corrigan przedstawili w swoim wystąpieniu w  Institute for Quantitative Research in Finance w 1973 roku. O badaniach wspomina sam Paul Slovic w napisanym przez siebie rozdziale książki Information Processing and Decision Making, Tom 2 z 1982 roku oraz Edward Russo i Paul Shoemaker w książce Winning Decisions: Getting It Right the First Time z 2001 roku. To z tych dwóch źródeł czerpią inni autorzy powołujący się na badania Slovica i Corrigana, przede wszystkim  Michael Mauboussin, który rozpropagował je w środowisku inwestycyjnym.