W środę rozwinąłem zagadnienie korzystania w inwestowaniu z „nieswoich” opinii. Wspomniałem o tym, jak inwestor indywidualny może stworzyć swój własny system agregowania i weryfikowania cudzych pomysłów inwestycyjnych. Podałem też nieskomplikowaną checklistę, która może pomóc w szybkiej ocenie jakości idei inwestycyjnej, której wykorzystanie inwestor rozważa.
Myślę jednak, że trochę się pośpieszyłem. Zanim ocenimy jakość opinii inwestycyjnej, warto wyrobić sobie zdanie o jej autorze. A zanim ocenimy autora – dobrze byłoby się zastanowić, po co w ogóle szukamy „nieswoich” opinii i do czego chcemy je wykorzystać. Niniejszy tekst poświęcony jest właśnie temu zagadnieniu.
Wielu inwestorów popełnia podstawowy błąd, szukając i oceniając cudze pomysły inwestycyjne bez refleksji nad tym, co właściwie chcą z nimi zrobić. Prowadzi to do nieefektywnego wykorzystania czasu – inwestorzy czytają analizy, opłacają subskrypcje, które nie tworzą dla nich wartości, nie dają niczego, co mogliby realnie zastosować. Próbują też oceniać wszystkich autorów i wszystkie treści – wpisy na Twitterze, newslettery, rozbudowane analizy – według jednej, uniwersalnej miary. Tymczasem to, czego oczekujemy od analizy, zależy od naszych celów, doświadczenia i warunków rynkowych.
Inne kryteria mają znaczenie, gdy ktoś szuka portfela do skopiowania, a inne – gdy poszukuje analiz w celach edukacyjnych. Inaczej oceniamy zarządzającego funduszem, a inaczej merytorycznego użytkownika forum inwestycyjnego. Więcej wymagamy od listu kwartalnego zarządzającego niż od jego twitterowego wpisu.
W tym tekście postaram się pokazać, jak dopasować ocenę autora i jego treści do własnych potrzeb. Stworzę ramy, które pozwolą na świadome wybieranie, komu i jakim treściom poświęcamy czas i uwagę.
Jak wiele innych działań, także szukanie inwestycyjnych inspiracji warto zacząć od zdefiniowania celu. Inwestor powinien odpowiedzieć sobie na dwa pytania: czego potrzebuję? I co zamierzam z tym zrobić? Rozważmy cztery scenariusze:
1. Gdy celem jest kopiowanie pozycji
Niektórzy inwestorzy – zwłaszcza ci, którzy nie mają czasu lub przekonania do samodzielnej analizy – szukają gotowych pozycji inwestycyjnych, które mogliby odwzorować we własnym portfelu. Takie podejście wymaga wyjątkowej ostrożności, ponieważ oznacza bezpośrednie przełożenie cudzych decyzji na własny kapitał. Kluczowe stają się: udokumentowana historia skuteczności (track record obejmujący przynajmniej kilka lat), transparentność pozycji w czasie rzeczywistym oraz dopasowanie profilu ryzyka i skali portfela do własnej sytuacji. Równie ważna jest jasność komunikowanych sygnałów: wejścia, wyjścia, zmiany tezy. Bez tego nie sposób rzetelnie kopiować wyników.
Kopiowanie pozycji zarządzającego funduszem o wielomilionowych aktywach przez inwestora z portfelem o wartości kilkudziesięciu tysięcy złotych może nie być optymalne (chyba że tym zarządzającym jest Warren Buffett). Profesjonaliści często funkcjonują w innym kontekście: mają ograniczenia płynności, dostęp do innych informacji, a czasem możliwość zajęcia aktywistycznej pozycji w spółce.
2. Gdy chodzi o naukę analizy
W wielu przypadkach najcenniejszym aspektem cudzych analiz nie są konkretne wnioski, lecz sam sposób dochodzenia do nich. Gdy celem jest nauka, liczy się przede wszystkim jakość metodologii: przejrzystość struktury tekstu, umiejętność tłumaczenia procesu myślowego i gotowość do pokazywania także porażek. Autorzy wartościowych treści edukacyjnych nie tylko analizują, ale też potrafią wyjaśnić, dlaczego i jak to robią – dzięki czemu uczą inwestycyjnego myślenia, a nie tylko wskazują konkretne spółki. Szczególną wartość ma też spójność podejścia i konsekwencja w stosowaniu określonych ram analitycznych.
3. Gdy celem jest wykorzystanie gotowych analiz w procesie decyzyjnym
Inwestorzy, którzy chcą korzystać z cudzych analiz jako wsparcia przy podejmowaniu własnych decyzji, potrzebują treści równoważących jakość analityczną i konkretność. Tego typu analizy powinny prezentować silne uzasadnienie tezy inwestycyjnej, uwzględniać alternatywne scenariusze oraz wskazywać czynniki ryzyka. Istotna jest także aktualność: analiza powinna być uzupełniana lub aktualizowana, gdy zmieniają się warunki rynkowe lub nowe informacje falsyfikują wcześniejsze założenia. Dobrze przygotowany materiał nie daje gotowej odpowiedzi – ale stanowi solidny fundament do samodzielnej decyzji.
4. Gdy szuka się inspiracji inwestycyjnej
Czwarty scenariusz to traktowanie cudzych opinii jako źródła inspiracji. Tego rodzaju podejście jest najłagodniejsze i zarazem najbardziej elastyczne – nie chodzi tu o konkretne wnioski, lecz o pobudzenie własnego procesu analitycznego. Inwestor szuka tu świeżych idei: spółek, trendów, branż, alternatywnych narracji. Cenne są intrygujące pytania, nietypowe interpretacje danych, ciekawe zależności – coś, co uruchamia myślenie i sprawia, że chce się temat zgłębić. Inspiracją może być zarówno krótki tweet z ciekawą liczbą, jak i pełnowymiarowa analiza pokazująca nieoczywisty wniosek. Kluczowe jest to, by kończyło się to działaniem analitycznym – a nie bezrefleksyjnym „brzmi dobrze, może kupię”.
Cel szukania „nieswoich” pomysłów inwestycyjnych często zależy od poziomu doświadczenia inwestora. Inaczej z cudzych analiz korzysta osoba stawiająca pierwsze kroki na rynku, a inaczej ktoś, kto od lat buduje własne portfele i strategie. Wraz z rozwojem kompetencji zmienia się funkcja, jaką pełnią cudze treści – od edukacyjnej, przez wspomagającą proces decyzyjny, aż po rolę lustra dla własnych przemyśleń. Ten naturalny proces warto zrozumieć i świadomie dostosować do niego sposób oceny autorów i ich publikacji.
Na początku inwestycyjnej drogi najważniejsza jest edukacja. Kluczową rolę odgrywają autorzy, którzy potrafią tłumaczyć złożone zagadnienia prostym językiem, pokazują sposób myślenia, jasno rozdzielają fakty od interpretacji i nie unikają pokazywania błędów. Na tym etapie nie chodzi jeszcze o śledzenie wyników ani o naśladowanie decyzji – raczej o zbudowanie solidnych fundamentów: zrozumienie sprawozdań finansowych, zależności makroekonomicznych, mechanizmów wyceny. Teksty, które krok po kroku prowadzą przez analizę konkretnej spółki lub branży, mają największą wartość, nawet jeśli nie kończą się trafną prognozą.
Część inwestorów „przeskakuje” ten etap i zaczyna od kopiowania pozycji bardziej doświadczonych – choć niekoniecznie dużo bardziej – uczestników rynku. Moim zdaniem nie jest to optymalny sposób „wchodzenia na rynek”. Skoro jednak wielu inwestorów z niego korzysta, warto przynajmniej znać podstawowe kryteria, którymi warto się wtedy kierować. Uważam też, że wraz z rosnącym doświadczeniem warto przechodzić na „wyższe poziomy” korzystania z cudzych opinii.
Z czasem, gdy inwestor zdobywa doświadczenie i własny sposób patrzenia na rynek, zaczyna szukać bardziej zaawansowanych analiz – nie tylko z większą ilością danych, ale też takich, które pokazują zniuansowane podejście do ryzyka, psychologii rynku czy narracji inwestycyjnej. Coraz mniej interesuje go sam wynik inwestycji autora, a coraz bardziej – proces, który do tego wyniku prowadzi. Cenne stają się analizy, które nie tylko dają gotową odpowiedź, ale odsłaniają też tok rozumowania: jak autor waży czynniki ryzyka, jakie alternatywne scenariusze dopuszcza, co uznaje za fundament tezy i jakie warunki jej zmiany przewiduje.
Ostatecznie, celem staje się weryfikacja własnych hipotez. Inwestor czyta analizy nie po to, by dowiedzieć się, co myśleć, ale by sprawdzić, czy czegoś nie przeoczył. Cudze tezy służą tu jako stres-test dla własnych – pozwalają spojrzeć na spółkę czy rynek z innej strony i sprawdzić, czy fundamenty analizy nie zawierają błędów poznawczych lub pominięć. Wartość „nieswoich” opinii polega w tym przypadku na tym, że komplikują własny obraz rzeczywistości – zmuszają do ponownego przemyślenia założeń lub uzupełnienia luk informacyjnych. To najbardziej wymagający i jednocześnie najbezpieczniejszy sposób korzystania z cudzych analiz – oparty nie na zaufaniu do autora, lecz na sprawdzaniu jakości własnych decyzji przez konfrontację z cudzymi perspektywami.
Krótko mówiąc: etap inwestycyjnej drogi determinuje cel szukania „nieswoich” pomysłów, a cel ten z kolei powinien determinować kryteria ich oceny.
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.