Sporą popularnością w mediach społecznościowych cieszy się zestawienie przygotowane przez Euractiv pokazujące udział poszczególnych państw w całości pomocy publicznej zaakceptowanej przez Komisję Europejską od lutego 2022 roku.
Udzielenie firmom przez państwo pomocy publicznej wymaga zgody Komisji Europejskiej. Zasady udzielania pomocy publicznej zostały zliberalizowane by wesprzeć transformację energetyczną i umożliwić szybką reakcję na kryzys energetyczny związany z energetycznym uzależnieniem od Rosji, które „ukąsiło” wiele europejskich państw po rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Przygotowane przez Euractiv zestawienie pokazuje, że niemal połowa zaakceptowanej przez KE pomocy publicznej przypadła na pomoc, której niemieckie władze udzielają działającym w Niemczech firmom.
Za Euractiv
Szybkie spojrzenie na wykres pomaga zrozumieć dlaczego cieszy się popularnością w mediach społecznościowych. Zestawienie wspiera dwie popularne narracje: o tym, że Niemcy mają uprzywilejowaną pozycję w instytucjach UE i o tym, że bogate państwa wykorzystują swoją silną pozycję fiskalną by wspierać swoją gospodarkę w trudnych czasach. Tę drugą narrację prezentuje Euractiv w swoim tekście.
Moim zdaniem rzeczywistość jest bardziej skomplikowana co pokazuje poniższe zestawienie porównujące udział państw w unijnym PKB (pierwsza wartość) i udział państw w zaakceptowanej pomocy publicznej (druga wartość). Największa relatywna dysproporcja występuje w przypadku Węgier co wbija „intelektualną szpilkę” obydwu eurosceptycznym narracjom.
- Niemcy 24% vs. 48,4%
- Francja 17% vs. 22,6%
- Włochy 12,2% vs. 7,8%
- Dania 2,3% vs. 3,3%
- Finlandia 1,7% vs. 2,5%
- Węgry 1% vs. 2,4%
Myślę jednak, że reakcja poszczególnych państw na kryzys energetyczny (ale także na gospodarcze konsekwencje covidowych lockdownów) przypomina o niezwykle ważnej prawdzie, która często jest ignorowana przez obserwatorów rynków i inwestorów. Bogate państwa mają duży margines błędu. Mogą sobie pozwolić na popełnianie katastrofalnych błędów politycznych i gospodarczych (na przykład na wyłączenie w przededniu kryzysu energetycznego sprawnych, bezpiecznych, konkurencyjnych cenowo reaktorów atomowych) bo mają „górę pieniędzy”, którą mogą zasypać konsekwencje swoich błędów.
Myślę, że jest to prawda, która umyka zarówno inwestorom spodziewającym się szybkiego, spektakularnego upadku wielu bogatych państw popełniających niewymuszone błędy gospodarcze czy społeczne. Wspomniana zasada umyka też wielu obserwatorom, którzy domagają się by dużo biedniejsze państwa, kraje na dorobku, naśladowały eksperymenty gospodarcze czy społeczne bogatych państw.
Ta sama zasada dotyczy także bezpośrednio rynku akcyjnego. Duże, zyskowne firmy mają duży margines błędu. Facebook mógł sobie pozwolić na „spalenie” 36 mld USD na Metaverse. Większość mikrospółek nie jest w stanie przetrwać porażki jednego, dużego projektu biznesowego.
O marginesie błędu należy też pamiętać w kontekście finansów osobistych. Zamożne osoby albo osoby, które dzięki wysokiej stopie oszczędności zbudowały poduszkę finansową mogą sobie pozwolić na popełnienie błędów albo doświadczenie zawodowej czy biznesowej porażki. Ludzie bez finansowej poduszki bezpieczeństwa działają przy dużo mniejszym marginesie błędu.
Klauzula informacyjna