W poprzednim felietonie (Skomplikować czy uprościć) próbowałem się zastanowić na ile poszukiwanie i próba zrozumienia złożoności świata inwestycji może pomóc nam, jako inwestorom. Nadmierne komplikowanie systemów czy modeli może doprowadzić do tego, że nie tylko nie będziemy rozumieć rynku, ale dodatkowo nie będziemy też rozumieli naszego własnego systemu. Zależności między kolejnymi zmiennymi zaczną być zbyt złożone. W rezultacie równie dobrze możemy korzystać z cudzych systemów, o których nie wiemy zupełnie nic (tzw. „black box”) poza przekazem marketingowym oferującego.
Może więc rozwiązaniem jest uproszczenie tego wszystkiego. Wszak dookoła jest mnóstwo rad dotyczących tego, że prostota jest najważniejsza, łącznie z kanonicznym „wystarczy kupić i trzymać, by w odpowiednio długim terminie przekonać się, że pokonujemy rynek bez problemu”.
W komentarzach do poprzedniego wpisu Czytelnicy zasygnalizowali już możliwe problemy tego podejścia. Sama wiara w religię „kup i trzymaj”, nie różni się niczym od innych przekonań rynkowych. I jak zwrócił uwagę Kornik łatwo możemy popaść w nieustanne tworzenie narracji. Z każdym kolejnym procentem straty portfela, z każdym kolejnym miesiącem możemy sięgać do statystyk i przekonywać się, że przecież w „długim terminie…”. Niestety nasza psychologia może się okazać najsłabszym ogniwem, gdy zobaczymy, że nasze pieniądze skurczyły się o „grube” kilkadziesiąt procent, a dodatkowo właśnie przyszedł czas, w którym pilnie potrzebujemy pieniędzy.
Jacek (kolejny komentator) słusznie zauważył, że należy rozróżnić między pojedynczymi spółkami (aktywami) a np. szerokim indeksem. Inwestycja w ten drugi, poprzez ETFy, fundusze, czy w jakikolwiek inny sposób, częściowo potrafi nas zabezpieczyć. Racja. Tak jest faktycznie, choć nadal możemy doświadczyć gwałtownego obsunięcia portfela i to, czy jesteśmy na to przygotowani, czy nie będzie determinowało nasze zachowania i reakcje.
Doskonale się czyta podczas hossy, czy nawet mniejszych korekt kojące słowa „wygrana należy do cierpliwych”, „kupuj, gdy leje się krew”, a zupełnie inaczej wygląda burza w naszym mózgu, gdy kolejny kwartał, a może rok, widzimy, że mamy mniej, niż zainwestowaliśmy.
Bez wcześniejszego planu, sama prosta strategia „kup i trzymaj” albo inwestuj systematycznie w spółki dywidendowe, może nas mocno zawieźć. I nawet wiara w Świętego Warrena nam nie pomoże, jeśli nie mamy jego cech.
Należy jeszcze pamiętać o specyfice rynków. Wiele lat temu miałem pewien pomysł, czy też ideę inwestycyjną. Postanowiłem, że gdy będę kończył każda moją spekulację akcjami, będę zostawiał na rachunku pakiecik warty około 100 złotych. Chciałem się przekonać po wielu, wielu latach, czy będę mógł ogłaszać, za tymi wszystkimi, którzy wybierają akcje jakiejś spółki i mówią, gdybyś sto lat temu miał akcje za 100 dolarów, dziś byś był milionerem. To były przeróżne spółki – małe, średnie, duże. Czas trwania spekulacji od kilku dni do wielu miesięcy. W zasadzie można uznać, że wybór był losowy Pamiętając o medialnie głośnych eksperymentach, w których małpy wygrywają w wyborze akcji, powinien, mieć przewagę. Zakończyłem ten pomysł po blisko dziesięciu, gdy na rachunku miałem mnóstwo drobnicy wartej 20-50 pln, i od czasu do czasu ponad 100. Może gdyby istniała opcja „nie wyświetlaj mi tego wszystkiego” dalej bym kontynuował ten eksperyment. Niestety, efekty były mizerne, a tylko utrudniało zarządzanie całością.
Nie mogę znaleźć w tej chwili odpowiedniego fragmentu, ale wydaje mi się, że to w Historii Ameryki lat dwudziestych Frederica Allena wśród wielu przyczyn krachu 1929 roku wymieniano modę na emitowanie tanich akcji nowych emisji z prawem poboru. Tak jak piszę, źródła nie jestem pewien, ale dokładnie pamiętam ten wniosek, bo czytałem o nim, gdy w Polsce lat 90. takie emisje były niesłychanie popularne. Podczas hossy zapowiedź takiej emisji powoduje euforię, a później przychodzi brutalna rzeczywistość. Ale jest jeszcze jeden aspekt emisji z prawem poboru, o których nie wspomina się przy okazji namawiania inwestorów do strategii „kup i trzymaj”. Jeśli będziesz posiadał akcje spółek w nadziei, na to, że za lat 30 na rachunku będziesz miał fortunę, możesz się bardzo zdziwić. Nie pilnując rachunku, nie realizując praw poboru lub ich sprzedając wartość takich akcji może być bardzo, ale to bardzo niesatysfakcjonująca.
Skrajne uproszczenie „kup, trzymaj i śpij spokojnie przez kilka dekad” jest naiwnością. Niestety trzeba wykazać pewne zaangażowanie, zrozumienie mechanizmów rynkowych oraz odpowiedzieć sobie na trudne pytania w rodzaju „co zrobię, jeśli wartość mojego portfela zmieni się znacząco”. Przy czym znacząco dla każdego będzie oznaczało coś innego. Dla jednych strata -25% będzie katastrofą, inni zaczną niepokoić się przy -50%. Ważne, żeby dopuszczać do siebie, możliwość zaistnienia takiej sytuacji.
[Photo by Brands&People on Unsplash ]
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.