Na Blogach Bossy regularnie podkreślamy, że inwestorzy powinni pielęgnować krytyczne podejście do swojej własnej filozofii inwestycyjnej. Takie podejście oznacza aktywne poszukiwanie potencjalnych błędów w strategii albo dbanie o regularną ekspozycję na informacje poddające w wątpliwość przyjęte założenia inwestycyjne.
Jednym z fundamentów takiego podejścia jest przekonanie, że inwestorzy powinni mieć ograniczone zaufanie do własnego wyobrażenia o świecie. Inwestorzy powinni się spodziewać, że ich obraz świata będzie się regularnie rozmijał z rzeczywistością.
Trwająca w mediach debata o silnej polaryzacji politycznej i ideologicznej społeczeństw dostarcza w ostatnich latach przykładów pokazujących, że wyobrażenia ludzi o świecie mogą się drastycznie rozmijać z obiektywną rzeczywistością. Ten rozdźwięk może być wynikiem neutralnych ideologicznie właściwości procesu kognitywnego. Efektem może być generalne przeszacowywanie liczebności małych grup demograficznych i niedoszacowywanie liczebności dużych grup demograficznych. Rozdźwięk może także wynikać z różnego rodzaju skrzywień ideologicznych.
Kilka dni temu portal FiveThirtyEight opublikował wyniki badania opinii publicznej z USA, które pokazują, że sympatycy dwóch głównych partii politycznych mają wręcz karykaturalnie stereotypowe wyobrażenia o zwolennikach przeciwnego ugrupowania. Badanie pochodzi z USA i dotyczy demokratów i republikanów. Pokazuje, że obydwie strony widzą swoich przeciwników politycznych w wykoślawiony przez stereotypy sposób. Nie sądzę więc, że wzbudzi kontrowersje na Blogach Bossy. Badanie z 2015 roku pokaże natomiast jak bardzo wyobrażenie o świecie może odbiec od rzeczywistości:
Za FiveThirtyEight
Demokraci uważali w 2015 roku, że osoby zarabiające powyżej 250 000 USD rocznie stanowią 44% republikanów. W rzeczywistości stanowili 2%. Osoby zarabiające powyżej 250 000 USD stanowią niskie kilka procent amerykańskiego społeczeństwa. To statycznie niemożliwe by stanowiły niemal połowę populacji republikanów.
W przeciwnym obozie politycznym bardzo dużo problemów sprawiło oszacowanie udziału związkowców i osób LGB wśród demokratów. Rozmiary pomyłek w tych zagadnieniach (44% do 11% i 38% do 6%) także mają karykaturalny charakter.
Co ciekawe, respondenci popełniali także poważne błędy w szacunkach dotyczących zwolenników własnego ugrupowania. Demokraci kilkakrotnie przeszacowali odsetek osób LBG wśród zwolenników Partii Demokratycznej (29% do 6%).
To, że inwestorzy muszą się zmagać z ideologicznymi skrzywieniami tam gdzie do procesu inwestycyjnego wchodzą problemy polityczne wydaje się sensowne dla sporej części inwestorów. Moim zdaniem takich dziedzin może być dużo więcej i mogą dotyczyć zagadnień tylko luźno związanych z gorącymi sporami ideologicznymi. Taką kwestią stał się generalny stosunek do postępu technologicznego, który wielu inwestorom narzuca ramy, w których oceniają każdą spółkę z tego sektora. Podobnie jest z segmentem spółek na wczesnym etapie rozwoju – są inwestorzy, którzy entuzjastycznie podchodzą do całego segmentu i są inwestorzy, którzy patrzą na niego przez pryzmat kilku głośnych skandali, także tych z warszawskiego parkietu.
Myślę, że każdy rozgrzany rynek, który ma za sobą kilka lat wzrostów tworzy coś w rodzaju ideologicznych ugrupowań: entuzjastów i sceptyków. Takie zjawisko obserwuje w kontekście producentów gier na warszawskiej giełdzie. Jest grupa inwestorów, którzy na każdą spółkę patrzą przez pryzmat sukcesów CD Projekt RED i 11 Bit Studios. Po drugiej stronie stoją inwestorzy oceniający cały segment przez pryzmat bańki spekulacyjnej.
Obecność charyzmatycznych postaci w sporach inwestycyjnych może je dodatkowo zaognić. Zawziętość kłótni entuzjastów i krytyków Tesli (Elon Musk) albo Herbalife (Bill Ackman po jednej stronie i Carl Icahn po drugiej) dorównuje zawziętości tradycyjnych sporów politycznych.
Moim zdaniem gdy na rynku akcyjnym tworzą się ideologiczne ugrupowania to ich członkowie kopiują taktykę z poziomu sporów politycznych czy światopoglądowych. W tej taktyce entuzjastyczne dążenie do poznania prawdy, zrozumienia świata schodzi na bardzo daleki plan. Takie podejście nie daje się pogodzić z efektywnym procesem inwestycyjnym.
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.