Wykres dnia: powody do radości

Na Blogach Bossy poważnie traktujemy nasze blogowe serie co sprawia, że także w tę niedzielę nie zabraknie wykresu dnia. Postanowiłem jednak, że powinien się on wpisać w radosny nastrój dnia.

Tym bardziej, że całkiem niedawno dołączyłem w pewnym sensie do chóru pesymistów sugerując, że tempo wzrostu gospodarczego z ostatnich 20-30 lat może być nieosiągalne w najbliższych dekadach dla wielu państw. Dziś chciałbym podkreślić, że choć tempo wzrostu gospodarczego spada to globalna gospodarka cały czas się rozwija a ludzie stają się zamożniejsi. Pod wieloma względami żyjemy w najlepszym okresie w historii ludzkiej cywilizacji.

Z różnych powodów wielu ludzi nie tylko nie jest świadomych pozytywnych zmian zachodzących na świecie ale jest przekonanych, że sytuacja ludzkości pogarsza się. Na przykład, tylko 12% Brytyjczyków badanych w sondażu opinii publicznej odpowiedziało, że odsetek ludności świata żyjącej w ubóstwie zmniejszył się w ostatnich 30 latach. Aż 55% uznało, że zasięg globalnego ubóstwa zwiększył się w ostatnich trzech dekadach. Tymczasem ostatnie 30 lat historii gospodarczej świata to okres najszybszej redukcji ubóstwa w historii ludzkości.

Max Roser z projektu Our World in Data stworzył zestawienie sześciu pozytywnych globalnych trendów, które pokazuje skalę postępu, który dokonał się w ostatnich kilku dekadach:

Za Max Roser

Zestawienie obejmuje:

• odsetek ludzi żyjących w skrajnym ubóstwie (poniżej 1,9 USD dziennie)
• odsetek ludzi z podstawową edukacją
• odsetek ludzi posiadających umiejętność czytania i pisania
• odsetek ludzi żyjących w państwach demokratycznych
• zasięg szczepień na błonicę, krztusiec i tężec
• poziom śmiertelności niemowląt (i dzieci do lat 5)

Jak wynika z powyższego zestawienia oraz towarzyszących mu wyjaśnień Maxa Rosera ostatnie kilka dekad dostarczyło optymistom wielu powodów do radości. Uświadomienie sobie tych faktów może nie tylko poprawić czyjeś nastawienie do świata i zachodzących w nim zmian ale także wpłynąć na opinię w sprawie definiujących współczesny świat zjawisk takich jak globalizacja. To tym bardziej istotne, że wydaje się, że żyjemy w newralgicznym okresie, w którym te zjawiska poddane są osądowi opinii publicznej.

Sceptycznie nastawieni komentatorzy mogą argumentować, że obserwowany (także na powyższych wykresach) postęp dokonuje się kosztem nagromadzenia się poważnych zagrożeń, na przykład ekologicznych, które jeśli się zrealizują mogą zniweczyć dużą część pozytywnych zmian. Inni obserwatorzy zauważą, że choć dominują pozytywne zmiany to nawet w tym skrajnie korzystnym dla ludzkości okresie dostrzec można duże grupy ludzi, których sytuacja nie uległa istotnej poprawie (na przykład niższą klasę średnią w państwach rozwiniętych). Można także dowodzić, że obserwowane tempo pozytywnych zmian jest poniżej potencjału wynikającego na przykład z tempa rozwoju technologicznego. Krótko mówiąc, nie jest moim celem dowodzenie, że niczego we współczesnym systemie ekonomiczno-społecznym nie można poprawić. Warto jednak pamiętać, że mimo swoich wad w ostatnich dekadach umożliwił rozwój gospodarczy, który istotnie podniósł standard życia znakomitej większości ludzi.