Sekrety giełdowej edukacji

Kilka miesięcy temu dostałem nietypowy mail z prośbą, która mnie kompletnie zaskoczyła, choć w zasadzie nie powinna.

Jeden z czytelników naszych blogów poprosił mnie w nim mianowicie, czy zgodziłbym się ułożyć mu… plan edukacji w zakresie tradingu/inwestowania. Nie uczyć, nie szkolić, tylko właśnie po prostu zrobić szczegółowy plan sięgnięcia do wiedzy i umiejętności, składający się z intuicyjnie przez niego wybranych elementów, czyli:

– w jakiej kolejności i czego krok po kroku się uczyć?

– z jakich źródeł, stron, podręczników, multimediów korzystać?

– w jakich szkoleniach, warsztatach, kursach brać udział?

– jak efektywnie wprowadzać poznaną wiedzę w praktyce?

– jak rozsądnie weryfikować i oceniać stan swojej wiedzy i umiejętności?

Zapytanie jak najbardziej sensowne i oczywiste. A mimo tego, że od lat zajmuję się inwestycyjną edukacją i pracowałem z kilkoma kandydatami na traderów, nie byłem w stanie od ręki udzielić satysfakcjonującej odpowiedzi. Tak postawione zadanie wyrosło przede mną jak ściana, od której tylko mogłem się póki co odbić.

Kolejne tygodnie spędziłem nad tym zadaniem, próbując ułożyć owemu pytającemu „ścieżkę kariery”. Praca ta okazała się cięższym wyzwaniem niż na pierwszy rzut oka mi się wydawało. Po drodze trafiłem na kilka niespodziewanych kwestii, wymagających nie tylko przemyślenia i rozwiązania, ale dodatkowo to ostatnie dopominało się pewnego rodzaju personalizacji, a więc większej ilości kontaktów i pytań.

Ten i kolejny wpis jest owocem tej pracy i wszystkich związanych z nią przemyśleń. Nie, nie chodzi o to, że za chwilę cały ten plan przedstawię poniżej w detalach. Chciałbym raczej pokazać, z jakimi problemami musi zmierzyć się każdy adept inwestowania/tradingu i jak je ewentualnie rozwiązywać. To kwestia, której zapewne nie tylko mi zabrakło w momencie, gdy sam po raz pierwszy zdecydowałem się pójść tą drogą.

Próbowałem oczywiście znaleźć w pierwszej kolejności, w ramach inspiracji, jakieś gotowce, podpowiedzi, rozwiązania w internecie, ale żadne z nich nie były na tyle kompletne i nie dawały wielu ważnych odpowiedzi by uznać je za satysfakcjonujące. W większości są zdawkowe, ogólne i robione pod jedną sztancę. Wpasowują się w jakiś idealny, lukrowany świat „wiecznej i łatwej zyskowności”, który tak naprawdę nie istnieje. Przy czym bazują na ogólnikach i stereotypach, a tu trzeba konkretów, a do tego pewnej świadomości tego, dlaczego właśnie tak, a nie inaczej. Normalnie tę objaśniającą i motywującą robotę robi przecież wykładowca czy szkoleniowiec, więc jej brak w samokształceniu może być pewnym problemem. I nie chodzi o objaśnienia pojedynczych zagadnień, bo tego sporo jest choćby w bossowym dziale edukacja, lecz o swego rodzaju „mapę drogową”.

Zebrałem wiedzę o tym procesie w kilka paragrafów, które mam nadzieję przydadzą się jako wskazówka nie tylko początkującym.

***

1. Czy w ogóle warto zabrać się za systematyczną edukację inwestycyjną, a jeśli tak to jak?

Pytajnik „czy” może tutaj dziwić, ale okazuje się, że nie każdego.

Zakładam, że wielu z czytających te słowa nosi ze sobą bogaty bagaż wspomnień o tym, jak przebiegał ich własny proces nauki inwestowania czy tradingu, ile ślepych uliczek i problemów nie do rozwiązania trzeba było po drodze pokonać, ile kwestii nadal wydaje się niewiadomych, ile rzeczy co dzień nadal potrafi zaskoczyć, jakich rad chciałoby się udzielić choćby sobie samemu sprzed lat. Może gdzieś tam tkwią żale, choćby za straconym czasem czy kapitałem poświęconym na błędne założenia czy informacje, ale przecież nauka na błędach to normalny proces, a nawet rzeczy pozornie niepotrzebne mogą się jeszcze nie raz przydać, często nieświadomie.

Może gdyby ktoś lub coś nas na wstępie umiejętnie pokierował(o), wiele spraw potoczyłoby się inaczej, szybciej, efektywniej? Z pewnością, ale dlaczego taka refleksja dopiero teraz? To paradoksalna mimo wszystko konstatacja w świecie globalnej i błyskawicznej informacji, której mamy wręcz w nadmiarze. A ile osób wchodząc w ten świat w ogóle myślało, że taką dawkę wiedzy trzeba będzie pochłonąć? Wiedziało, co je czeka, jak i gdzie? Miało pojęcie jak się za to systematycznie zabrać i tak właśnie to skutecznie zrobiło?

Ale jeśli nie generuję stabilnych zysków, nie idzie mi, to co zrobiłem w tym procesie nie tak? Czego jeszcze nie wiem? Czy moja porada skierowana do kogoś zaczynającego będzie odpowiednia w takim razie?

A skąd ma wiedzieć początkujący, które ze źródeł są wiarygodne, rzetelne, wystarczające do zakładanego celu, kompletne, nieobciążone czyimś interesem? Nawet jeśli to sobie uświadamia, zada sobie stosowne pytanie i spróbuje na nie odpowiedzieć, to czy trafi w tej powodzi informacji na właściwą ścieżkę?

Istnieje dodatkowo w tej edukacyjnej kwestii wiele asymetrii, co wymaga właśnie swego rodzaju personalizacji podejścia, na przykład:

• trader i inwestor tylko teoretycznie poruszają się w tym samym świecie, ale ile dzieli ich w kwestii choćby koniecznego do opanowania warsztatu?
• czy pasywny inwestujący, który po prostu kupuje jakąś spółkę lub fundusz, np. na swój rachunek IKE, potrzebuje dawki wiedzy, która pomoże mu robić to jeszcze efektywniej, a nie zamiesza mu zamiast tego w głowie?
• jeśli za ciężkie pieniądze wynajmuję doradcę do zarządzania środkami, to po co jeszcze tracić czas i energię na naukę wcale nie łatwych rzeczy?
• czyż nie jest najlepszym sposobem na naukę po prostu praktyka połączona ze zbieraniem doświadczeń, jak w przypadku języków obcych chociażby?  Co pomoże mi bardziej niż np. ostre strzelanie na forexie? Czy teoretycy radzą tam sobie lepiej?

Wielu inwestujących zapiera się, że nie będzie czytać książek, ale przecież edukacja to sporo innych zadań niż samo czytanie poradników. Zapewne już samo słowo „edukacja” niektórym osobom może wydawać się w jakiś sposób emocjonalnie obciążające, bo przecież nie po to tyle lat trzeba się było męczyć w szkole, żeby teraz jeszcze robić to ponownie. Więc może trafniejsze będzie użycie bardziej nobilitującego słowa typu: doskonalenie? samorealizacja? Być może w podtytule tak, w samej nazwie wygląda pretensjonalnie.

No więc odpowiedź na pytanie pierwsze: „czy warto?”, powinna być pozornie prosta, bo przecież edukacja to jeden z najlepszych pomysłów na poznawanie świata i nabywanie umiejętności. Ale nie mam pewności, czy większość się z tym zgodzi w przypadku giełdy. Jak mają bowiem rzetelnie odpowiedzieć na nie wszyscy, którym się nie udało, nie zakończyli procesu tej nauki z sukcesem, nie generują stabilnych zysków, polegli np. na forexie?

A może po prostu powodem był brak poprawnej odpowiedzi na drugie z postawionych pytań, czyli: „jak to robić?”

Mam nadzieję, że uda mi się w kolejnych wejściach rozwiązać te dylematy.

—kat—