Witamy w świecie algorytmów

„Ktoś musiał zrobić doniesienie na Józefa K., bo mimo, że nic złego nie popełnił, został pewnego ranka po prostu aresztowany” . Franz Kafka, Proces

Obecność algorytmów komputerówych na rynkach finansowych jest już normą. Proces który rozpoczął się jeszcze w latach osiemdziesiątych osiągnął już takie rozmiary, że dla wielu jest wypaczeniem sensu istnienia rynków. Mimo, że automatyzacja objęła niemal wszystkie dziedziny naszego życia. Poza zaletami (z punktu widzenia użytkowników) handel tego typu ma również różnego rodzaju wady, skutkujące gwałtownymi załamaniami, okresami braku płynności i wieloma wątpliwościami również etycznymi. Nie tak dawno opisywałem na blogach pomysł ABN Amro i Philipsa – EmoBracelet. Urządzenia elektronicznego, które ma monitorować reakcje emocjonalne traderów i pomóc im w podejmowaniu efektywniejszych decyzji (lub raczej powstrzymania się od nich w momentach wzburzenia emocjonalnego) (https://blogi.bossa.pl/2014/10/28/kajdanki-strachu/). Teraz mamy kolejny wariant tego rodzaju podejścia. Od kilku tygodni media donoszą o nowym programie wprowadzonym przez bank JP Morgan. Program inwigilacji pracowników ma doprowadzić do ograniczenia bezprawnych i nieetycznych aktywności wśród pracowników firmy. Firma ma dość płacenia ogromnych kar i odszkodowań w wyniku działań jej pracowników. Jak widać różnego rodzaju procedury, „chińskie mury” i nadzór zewnętrzny to zbyt mało. Czas na krok do przodu. Rodem z „Raportu mniejszości”. Jak poinformował bank, wydano już 370 milionów dolarów i zatrudniono 2500 inspektorów, którzy mają zajmować się monitorowaniem i analizowaniem rozmów oraz korespondencji elektronicznej pracowników, w celu wykrycia potencjalnie przestępczych działań. Bank skorzysta z oprogramowania stworzonego przez Digital Reasoning Systems, Inc. Firmy, która ma doświadczenie w tworzeniu oprogramowania do wykrywania aktywności terrorystycznej dzięki analizie informacji zawartych w mailach, na chatach, forach i serwisach społecznościowych. Oczywiście analiza korespondencji istniała do tej pory. Przy okazji podejrzenia o wykorzystywaniu poufnych informacji szukano śladów dowodów potwierdzających faktyczne złamanie prawa. Ale obecne działania to krok dalej (albo wcześniej) – chodzi o wykrycie intencji, zanim jeszcze dojdzie do złamania prawa. „Uznaliśmy, że poprawa sytuacji na rynku wymaga zastosowania wielu środków zapobiegawczych oraz detektywistycznych w skoordynowany sposób napisano w oficjalnym raporcie JPMorgan (http://investor.shareholder.com/jpmorganchase/how-we-do-business.cfm).

Błędy związane z algorytmami istnieją. Nikt temu nie zaprzeczy. Ciekawe, jak częste będą sytuacje, w której trader zostanie po prostu pewnego dnia aresztowany, bo algo-inspektor zinterpretował jego wypowiedzi w mailach, jako potencjalnie niepożądane.