Przeczytałem wyniki sondażu, który firma ubezpieczeniowa Aflac przeprowadziła wśród Amerykanów. Sześćdziesiąt dwa procent amerykańskich pracowników stwierdziło, że jest mało prawdopodobne by u nich lub u członków ich rodzin zdiagnozowano poważną chorobę, taką jak nowotwór. 62% Amerykanów żyje w przekonaniu, że nikt z ich rodziny nie będzie poważnie chory.
Tymczasem, w realnym świecie, co druga Amerykanka i dwóch na trzech Amerykanów zachoruje na raka, w którymś momencie swojego życia.
Trudno o większe dysproporcje pomiędzy rzeczywistością a pożądanym przez ludzi stanem rzeczy. Sondaże jak powyższy świetnie ilustrują potęgę optymistycznego skrzywienia – jednego z najważniejszych błędów kognitywnych.
Naturalnie, optymistycznie skrzywienie ma swoje realne konsekwencje: we wspomnianym sondażu zaledwie 40% badanych posiadało finansowy plan na wypadek nieoczekiwanej, niekorzystnej diagnozy medycznej.
To właśnie w kontekście optymistycznego skrzywienia (nierealistycznego optymizmu) należy moim zdaniem rozpatrywać dane statystyczne dotyczące realnych wyników inwestycyjnych, które osiągają inwestorzy na rynkach kapitałowych.
Christoph Merkle zbadał konsekwencje nadmiernej pewności siebie dla strategii i wyników inwestycyjnych inwestorów indywidualnych w Wielkiej Brytanii. W artykule Financial Overconfidence Over Time – Foresight, Hindsight, and Insight of Investors przedstawił wyniki dziewięciu sondaży, które przeprowadzono od września 2008 do września 2010 na klientach dużego banku w UK. Uczestnicy sondażu to zamożni, samodzielnie inwestujący klienci z rachunkiem maklerskim. W sondażu pytano o oczekiwania co do stóp zwrotu i ryzyka w kwartalnym horyzoncie czasowym zarówno na szerokim rynku akcyjnym jak i portfelach inwestorów. Merkle miał także dostęp do danych o aktywności na ich rachunkach maklerskich co pozwoliło na połączenie danych o ‘oczekiwaniach’ z danymi o przyjętych strategiach i stopach zwrotu.
Zebrane przez Merkle dane dowiodły istnienia wśród inwestorów wszystkich trzech rodzajów nadmiernej pewności siebie:
- nadmiernych, bezwzględnych oczekiwań wobec rezultatów swoich działań (overestimation)
- przekonania, że jest się lepszym od innych a więc nadmiernego optymizmu w porównywaniu względnym (overplacement)
- przypisywaniu dużej pewności własnym przekonaniom i oczekiwaniom – używaniu wąskich widełek w prognozach (overprecision)
Pierwszy rodzaj pewności siebie (overestimation) zbliżony jest do optymistycznego skrzywienia. Nierealistycznie optymistyczni inwestorzy oczekiwać będą przeszacowanych stóp zwrotu: zarówno rynkowych jak i z własnego portfela.
Okazało się, przeciętny inwestor przeszacowywał trzymiesięczną stopę zwrotu z własnego portfela o 4,3 punkty procentowe (mediana 1,7 p.p.). Co ciekawe, przeciętnie ‘tylko’ 55% przeszacowywało trzymiesięczne ROC z portfela.
Jednocześnie przeciętny inwestor oczekiwał, że trzymiesięczna stopa zwrotu z jego portfela będzie o 2,9 p.p. wyższa od stopy zwrotu szerokiego rynku.
Analiza Merklea dowodzi, że przeszacowywanie stóp zwrotu jest pozytywnie skorelowane z mniejszą dywersyfikacją portfela, nie wpływa natomiast na większą aktywność i branie większego ryzyka. Z większą aktywnością portfela i większym ryzykiem związane są dwie pozostałe części składowe nadmiernej pewności siebie.
Interesujący jest fakt, że choć nie zaobserwowano systematycznego przeszacowywania przeszłych (z ostatnich 3 miesięcy) z własnego portfela to przeciętnie inwestorzy przeszacowywali przeszłe rynkowe stopy zwrotu o 2,4 p.p.
Nadmierny optymizm jest integralną częścią rynków finansowych – zarówno po stronie inwestorów indywidualnych jak i analityków. Ignorowanie tego zjawiska może się okazać niebezpieczne dla portfela.
7 Komentarzy
Dodaj komentarz
Klauzula informacyjna
Kolejny wpis typu: „ofiary na ołtarzu IDEI”
Skonstruowany zgodnie ze sztuką średniowieczną, składającą się z dwóch skrzydeł i części środkowej – OŁTARZA.
I skrzydło – sondaż firmy ubezpieczeniowej
II skrzydło – badania Christopha Merkla
Ołtarz – nadmierny optymizm
Drogi Autorze – nadmierny optymizm/pesymizm jest skomplikowanym zjawiskiem przede wszystkim w naszym życiu i musi się przekładać na różne jego sfery. Również na działalność na rynku finansowym, tak długo jak ludzie będą jeszcze uczestnikami tego rynku.
Badanie prowadzone przez firmę ubezpieczeniową mające na celu przekonanie konsumentów do posiadania odpowiednich planów finansowych jako miarodajne źródło danych.
To może być albo słaby dowcip albo tytuł pracy naukowej.
@ Nemo
Twoim zdaniem sfałszowano sondaż?
@ Alicja
Drogi Autorze – nadmierny optymizm/pesymizm jest skomplikowanym zjawiskiem przede wszystkim w naszym życiu i musi się przekładać na różne jego sfery. Również na działalność na rynku finansowym, tak długo jak ludzie będą jeszcze uczestnikami tego rynku.
Droga Alicji, dzięki danym z II skrzydła pokazałem, że przeciętny indywidualny uczestnik tego rynku przejawia przeciętnie nadmierny optymizm (a nie pesymizm). Ten nadmierny optymizm jest częścią innego mechanizmu – nadmiernej pewności siebie. Ta ostatnia natomiast sprawia, że inwestorzy podejmują wiele błędnych decyzji: zbyt wiele/często handlują, mają zbyt małą dywersyfikacje, mają zbyt dużą ekspozycję na ryzyko.
Absolutnie nie – jak powszechnie wiadomo badania statystyczne opłacane przez firmy ubezpieczeniowe pokazują wyłącznie obiektywną rzeczywistość i nie mają nic wspólnego z chęcią sprzedaży konsumentom planów finansowych.
To trochę pewnie jak te badania nad szkodliwością etyliny sponsorowane przez koncerny paliwowe. Albo może badania dotyczące szkodliwości palenia sponsorowane przez firmy tytoniowe.
@ Trystero
Zanim skomentuje to mi powiedz skąd żeś wytrzasnał ten fragment:
„Co ciekawe, przeciętnie ‘tylko’ 55% przeszacowywało trzymiesięczne ROC z portfela.”,
bo nijak nie mogę znależć w tekście zródłowym ani bezpośredniego wskazania ani nawet posredniego odniesienia.
Linkowany ROC (rate of change) – to przecież wskaźnik impetu (momentum) w analizie technicznej pokazujący wielkość zmian cen i siłę trendu, i nijak mi tu nie pasuje!
@ lesserwisser
Tutaj ROC to stopa zwrotu.
Przeciętnie 55% przeszacowało stopę zwrotu z portfela w okresie następnych 3 miesięcy.
Strona 15: On average investors in the panel overestimate their portfolio return by 4.3 percentage points (median 1.7, see table 3). While these figures are large and signi cant (p < 0:001), the proportion of overconfi dent investors is with 55% not overwhelmingly high.