Obowiązujący na giełdzie w Londynie (LSE) system transakcyjny SETS istnieje od 1997 roku. Pewne zasady dotyczące kojarzenia zleceń wprowadzono w 2000 roku. W kontekście wydarzeń, które pojawiają się na GPW od pewnego czasu (cudofixingi, zmienność w dniach rozliczenia, podejrzenia o manipulacje itp.) być może warto przyjrzeć się jego pewnym regułom, bo rzeczowej dyskusję na ten temat trudno w Polsce znaleźć.
Raczej pojawiają się ogólniki i własne przeświadczenia, nie poparte żadnymi sensownymi uzasadnieniami. Zerknijmy więc, jak to wygląda na giełdzie, która ma większą kapitalizację, dłuższą historię i większe znaczenie dla rynków światowych, a mimo tego wprowadzono pewne rozwiązania, które miały zapobiec, wyeliminować lub utrudnić działania legalne lub nielegalne prowadzone przez niektórych uczestników rynku.
Zasadniczo przebieg sesji na rynku akcji w Londynie, jest bardzo podobny do tego w Warszawie. Sesja rozpoczyna się fixingiem, po którym trwają notowania ciągłe i kończy się również fixingiem. Istnieją jednak bardzo poważne różnice, nad którymi moim zdaniem warto się zastanowić u nas, zwłaszcza że wprowadzane są na wielu giełdach światowych.
Jedna z ważniejszych różnic dotyczy składania zleceń znanych u nas jako zlecenia „Po Każdej Cenie”. Jak wiemy jest to rodzaj zleceń, w którym określa się wyłącznie wielkość akcji, jaką chcemy kupić lub sprzedać. Więcej o typach
zleceń można przeczytać na stronach bossa.pl.
Na GPW zlecenia PKC można składać, w każdej fazie sesji. W Londynie wyłącznie podczas fixingu (na otwarcie i zamknięcie, oraz w trakcie „równoważenia rynku” w trakcie notowań ciągłych).
Czas trwania fixingu na otwarcie i zamknięcie nie jest stały. Może zostać rozszerzony, właśnie w wypadkach związanych ze zleceniami PKC („market order extension”) oraz przy osiągnięciu dopuszczalnych widełek („price monitoring extension”)
Wyobraźmy sobie sytuację, w której na fixingu istnieje na tyle duża przewaga zleceń PKC po jednej ze stron, że mogą one nie zostać wykonane w całości. Wówczas ta faza sesji przedłużona jest o dwie minuty. W tym czasie uczestnicy rynku mogą zareagować na tę nierównowagę. Jest to o tyle istotne, że podczas fixingu wszyscy uczestnicy rynku widzą oczekujące zlecenia PKC. Rozszerzenie trwania fixingu zwiększa szansę wykonania zleceń w jak największej części.
Kolejna „niestałość” podczas sesji wiąże się z możliwym rozszerzeniem widełek, czyli zakresu o jakie mogą wahać się ceny podczas notowań. Jeśli złożone zlecenia powodują, że rynek przekracza te dopuszczalne wahania (podczas fixingu na otwarcie lub zamknięcie), następuje moment możliwego rozszerzenia (price monitoring extension) widełek
No i najciekawszy element – losowe zakończenie czasu fixingu. Przy czym czas nie jest taki sam dla wszystkich spółek. A dodatkowo, jest inny dla spółek wchodzących w skład indeksu FTSE100, inny dla FTSE250 i inny dla pozostałych notowanych w systemie SETS.
Powiedzmy, że mamy 4 spółki, dwie wchodzą w skład indeksu FTSE100 (A i B), a dwie w skład indeksu FTSE250 (C i D). Według harmonogramu fixing na zamknięcie kończy się o 16:30:00. Najpierw generowany jest losowo czas zamknięcia fixingu. Dla spółek z FTSE100 jest to np. 5 sekund, a dla FTSE250 12 sekund. Dodatkowo dla poszczególnych akcji, losowo sesja jest wydłużona dla A o 3 sekundy, dla B 15 sekund, dla C – 1 sekundę i dla D – 28 sekund.
W rezultacie fixing dla poszczególnych spółek zakończy się o następującym czasie
A – 16:30:08
B – 16:30:20
C – 16:30:13
D – 16:30:40
Po tej fazie mogą pojawić się ewentualne „rozszerzenia czasu sesji” związane ze zleceniami PKC lub z przekroczeniem widełek. Każda z tych faz trwa po dwie minuty. Dodatkowo po każdej pojawia się czynnik losowy. Czyli najdłuższe możliwy scenariusz to następujące elementy:
– fixing (na otwarciu – 5 minut, na zamknięciu – 10 minut)
– wydłużony losowo (0-30 sekund)
– wydłużenie sesji z uwagi na nierównowagę zleceń PKC (2 minuty)
– wydłużony losowo (0-30 sekund)
– wydłużenie sesji z uwagi na przekroczenie dopuszczalnych w danym dniu widełek (2 minuty)
– wydłużony losowo (0-30 sekund)
Czyli maksymalnie sesja może się wydłużyć o 5 minut i 30 sekund.
Całość pokazuje poniższy diagram (mam nadzieję, że tłumaczenie nie jest konieczne)
To tylko bardzo ogólne zasady dotyczące wykonywania zleceń i działania fixingu na rynku akcji w Londynie. Pokazują jednak pewien kierunek – utrudniania w celowym „przesuwaniu” rynku, na przykład aby wpłynąć na wartość indeksu. Wprowadzenie losowości, a tym samym niepewności co do faktycznego momentu realizacji zleceń powoduje, że nie jest łatwo ocenić, jaka wartość aktywów (gotówki lub akcji) byłaby w stanie odpowiednio „przesunąć” rynek.
Podobne systemy działają na giełdzie w Hong Kongu, Deutsche Boerse oraz w Hiszpanii. Może więc warto skorzystać z cudzych doświadczeń, a nie myśleć o likwidowaniu fixingu, czy nawet instrumentów pochodnych.
Więcej szczegółów dotyczących systemu notowań na LSE
http://www.londonstockexchange.com/traders-and-brokers/products-services/trading-services/trading-services.htm
***
Tytuł nawiązuje do komentarza przy tekście:
„Fixing i dogrywka to przeżytek niczym sklepy GSu.”
10 Komentarzy
Dodaj komentarz
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.
Ciekawe rozwiązanie. Cieszę się, że z blogów bossy można się dowiedzieć takich rzeczy!
okazuje sie, ze rozwiazan jest mnostwo. Tylko u nas jakos dyskusja dotyczy ogolników i przekonan, a nie mozliwych rozwiazan
Co kraj to obyczaj, jestem zadowolony z takiego systemu jaki jest u nas na zakończenie sesji. Godziny też mogą być, włos się jeży jak słyszę głosy o przedłużenie sesji do 17 godziny, jakby to miało coś zmienić.
Może osoby czujące się oszukane niech lepiej czytają blogi bossy ciekawe formacje zakupu są tu czasem omawiane, to chyba lepszy byłby pożytek niż obwinianie za wszystko „grubego”
Grzesiek, to bardzo dobry przyklad z tym Londynem !
Mam czasem wrazenie ze najwiekszymi krytykantami systemu sa Ci, ktorzy nie maja o nim „zielonego pojecia”, albo osoby ktore nie inwestuja – bo zapewne Ci wiedzieliby, ze fixing to dla niektorych „ostatnia szansa” zredukowania niewlasciwej pozycji na rynku terminowym, aby depozyt nie spadl nastepnego dnia do zbyt niskiego poziomu, albo „ostatnia szansa”, aby sprzedac akcje, np. pod rozliczenie OTP.
jakiś czas temu czytałem, ze na Nasdaq minute przed zakończeniem fixingu nie można wycofywać zleceń, co mi się bardzo spodobało (może to nie dotyczy istoty omawianego tematu ale może być uzupełniającą ciekawostką).
jtyszko: „..ze fixing to dla niektorych “ostatnia szansa” zredukowania niewlasciwej pozycji na rynku terminowym…”
No właśnie, czasem się z tego rozwiązania korzysta. Ale dla teoretyków fixing to głównie te „szpile” na 1 minutówkach i „wielkie halo, że zamknęło sie inaczej niż sobie myśleli.
mi cały czas brakuje merytorycznej dyskusji pt. co zmienic zeby bylo lepiej, a nie narzekania ze fixing to przezytek, albo jestesmy manipulowani itp.
Jakos nie widze analiz i symulacji roznych rozwiazan. Raczej wlasnie to sa takie wystapienia, jak Marcina Gomoły – pochodne to ZUO i trzeba je likwidowac.
Na przyklad bardzo chętnie zobaczylbym statystyki, czy aktywnosc (czyli wiekszy wolumen) rosnie u nas tuz przed podaniem wartosci indeksu.
Hmm, strasznie skomplikowane. A czy nie można prościej? Np. wyceniać wartość poprzez średnią ważoną wolumenem sprzedaży? Wtedy walka na koniec sesji nie miałaby większego sensu, bo i tak o wartości decydowałyby transakcje z całego dnia. Teraz decydują ostatnie transakcje sesji.
Dlaczego uważasz że tak będzie prościej ?
Zastanawiałeś się jak będziesz np. analizował wykresy jeżeli cena będzie wyciągnięta jak królik z koszyka ?
Nieznany czas zakończenia sesji jest moim zdaniem najlepszym rozwiązaniem…
„Nieznany czas zakończenia sesji jest moim zdaniem najlepszym rozwiązaniem…”
W sumie czasem takie sytuacje się zdarzają. W czasie ostatniej bessy były problemy ze zrownowazeniem rynku i paietam 2-3 takie sytuacje, ze GPW zamnknela sie pozniej, ale niestety nie byly to 3 wiedzmy