Zalety dużego rynku

Wolna ręka rynku i płacenie dużo zarządom spółek nie mają dzisiaj dobrej prasy. Walka z jednym procentem uprzywilejowanych, spadochronowymi odprawami i całą masą podobnych treści powoduje, iż leczenie jednej choroby wywołuje drugą. Pochodną są wydarzenia, które opisał G. Zalewski. Naprawdę można jednak robić całość inaczej, ale trzeba zgodzić się na rynkowy mechanizm kontroli nad niesfornymi spółkami.

Jedną z najlepszych lekcji, jakie można odebrać przy wyjściu z polskiego grajdołka na rynki zagraniczne jest świadomość szacunku dla słowa. Na rynkach zagranicznych dywidenda znaczy dywidendę. Maksymalizacja zysku dla akcjonariuszy znaczy maksymalizację zysku dla akcjonariuszy. Walka o rentowność walkę o rentowność, a rozwój organiczny lub powiększanie biznesu przez akwizycję dokładnie to, co stoi za powyższymi pojęciami.

Oczywiście nie jest tak, iż zagraniczni menedżerowie w spółkach giełdowych są jakoś predestynowani do bycia lepszymi i bardziej odpowiedzialnymi od menedżerów spółek w Polsce.  Biznes to zajęcie dla ludzi z genem agresji. Idzie główne o to, iż X czy Y poddani są większej kontroli ze strony akcjonariuszy, którymi są duże firmy inwestycyjne posiadające na tyle duże udziały, iż każdy zarząd musi liczyć się z tym, iż zarząd nie osiągający wyników zostanie zwyczajnie zwolniony, a akcjonariusze poszukają innej osoby zdolnej do zerwania z wodolejstwem.

Wydarzenia takie, jak opisał G. Zalewski mogą mieć miejsce w spółkach małych lub jakoś zapomnianych przez rynek, w których od dawna nie ma już ważnych kapitałów i wartości. Jeśli spółka posiada jaką wartość ukrytą, to znajdą się fundusze prywatne, które zajmą na tyle dużą pozycję, iż będą zdolne wymusić zmiany – w zarządzie lub działaniu. Nie byłoby wydzielenia Paypala z Ebay, gdyby nie presja ze strony inwestorów widzących w tym szansę dla Ebay.

Na rynkach zagranicznych na poważnie operuje się ocenami word is cheap czy delivery, które na polskim rynku są właściwie nieobecne. W Polsce prezesami w prestiżowych spółkach zostają osoby, które na rozwiniętym rynku nawet nie startowałyby w konkursie, bo konkursu nie trzeba byłoby rozpisywać. Dobry, czytaj dostarczający wyników, menadżer jest poszukiwany często w ciszy i rynek dowiaduje się o krótkiej liście właściwie w ostatniej chwili. Przegrani czy „niedogadani” pozostają w cieniu.

W Polsce mieliśmy czasami elementy tego mechanizmu, gdy duże pozycje w spółkach giełdowych miały Otwarte Fundusze Emerytalne. Zarządzający z OFE czasami ocierali się o potrzebne godzenie krótkookresowych potrzeb finansowych z długookresową strategią obecności w akcjonariacie spółek. Wygaszenie systemu OFE zatrzymało jednak ten proces, a TFI są ciągle zbyt małe. Na całość nakłada się rosnący udział – pośredni – państwa na rynku i w akcjonariacie największych spółek.

Dlatego ciągle powielamy słynne polskie „X chce się sprawdzić w biznesie”, czego świat rozwinięty zwyczajnie unika, bo państwo nie ma wielkich udziałów w największych firmach. Jeśli nie chcemy, żeby polskie zarządy w polskich spółkach mogły pozwalać sobie na paplanie bez odpowiedzialności za słowo lub manipulowanie komunikatami, musimy mieć większy i niezależny od państwa rynek finansowy, na którym fundusze inwestycyjne będą na tyle duże, iż nie będzie zarządu zdolnego do grania w gierki z rynkiem, bo rynek szybko wywali takiego literata na pysk. Simple as that.