Prokuratorzy na parkiecie

Wczoraj media doniosły, że w związku z tzw. aferą podsłuchową zatrzymano znanego biznesmena i inwestora – Marka Falentę. Jest on kojarzony z dwiema giełdowymi spółkami – Hawe i ZWG.

Akcje spółek, w których Pan Falenta jest znaczącym akcjonariuszem mocno wczoraj taniały – Hawe o 6,5% a ZWG (notowany na NewConnect) o 16%. Traciła także powiązana z ZWG spółka Bumech (spadek o 10%). Powiązane z Falentą spółki zaczęły dzisiejszą sesję spadkami ale w tym momencie (około 16:00) odrobiły już część strat.

Dziś poinformowano także o zatrzymaniu w tej samej sprawie wiceprezesa Hawe – Krzysztofa Rybki. Te dwa wydarzenia skłoniły Hawe do opublikowania oficjalnego komunikatu, w którym możemy przeczytać: Zarząd informuje, że zgodnie z jego wiedzą, zatrzymanie Wiceprezesa Zarządu nie ma związku z jego działalnością w spółkach z Grupy Kapitałowej HAWE („GK HAWE”) oraz pełnionymi przez niego funkcjami w organach tych spółek. Ww. zdarzenie nie ma wpływu na zarządzanie i działalność operacyjną spółek GK HAWE. Zarząd Spółki zachowuje prawo do reprezentowania Spółki w pełnym zakresie.

Jednocześnie w związku z informacjami dotyczącymi domniemanego udziału jednego z akcjonariuszy spółki w tak zwanej „aferze taśmowej”, Zarząd spółki informuje akcjonariuszy, że wymieniany w mediach akcjonariusz nie zasiada w żadnych organach spółek należących do Grupy Kapitałowej HAWE i nie ma bezpośredniego wpływu na ich bieżącą działalność.

Ostatnie wydarzenia zachęciły mnie do poszukania w pamięci podobnych wydarzeń z historii WGPW i spojrzenia na polski rynek akcyjny z perspektywy medialnych informacji o zatrzymaniach prezesów i znaczących akcjonariuszy. Zastanawiam się ile takich sytuacji jesteście sobie w stanie przypomnieć.

Myślę, że najgłośniejsze zatrzymanie miało miejsce w związku z tzw. aferą Orlenu. Na dzień przed ważnym posiedzeniem Rady Nadzorczej, w lutym 2004 roku roku zatrzymano prezesa PKN – Andrzeja Modrzejewskiego. W dniu zatrzymania kurs PKN spadł o 7%. Ostatecznie, prezes PKN został uniewinniony ze stawianych mu zarzutów.

Ta ostatnia kwestia będzie się przewijać w większości znalezionych przeze mnie przypadków – kończyły się one uniewinnieniami a także wyrokami o braku zasadności zatrzymania.

W tym samym roku zatrzymano prezesa Redanu – w związku z domniemanym korumpowaniem celników. Dzień po zatrzymaniu kurs Redanu runął o 18% (w trakcie sesji spadał nawet o 31%). Warto też zauważyć, że przecena (choć znacznie mniejsza) dotknęła też inne spółki z sektora. Zatrzymanie prezesa Redanu o tyle różni się od innych „interwencji prokuratorów na parkiecie”, że zarzucane mu czyny były bezpośrednio związane z działalnością spółki. W wielu innych przypadkach, także w sytuacji Marka Falenty, takiego związku nie było. W 2012 roku Radosław Wiśniewski powrócił na stanowisko prezesa Redanu (w latach 2005-2012 był przewodniczącym RN).

Dwa lata później, w szczycie biopaliwowej gorączki zatrzymano prezesa Skotanu. W dniu zatrzymania kurs spółki spadł o 6%. Zarzuty dotyczyły poprzedniej pracy prezesa Skotanu w Rafinerii Trzebinia i były częścią tzw. afery paliwowej. Zresztą, dwa lata później Grzegorz Ślak został z zarzutów uniewinniony.

W 2007 roku na warszawskim parkiecie wybuchł odłamek kolejnej afery, tym razem gruntowej. W czwartek 30 sierpnia pojawiły się informacje, że Ryszard Krauze jest poszukiwany przez CBA. W tym dniu akcje kojarzonych z inwestorem spółek dotknęła spora przecena. Cena akcji Petrolinvestu spadła o 22% (uwaga: z 449 złotych na 360 złotych), choć w trakcie dnia spadały nawet o 30%. Cena Polnordu spadła o 13%, Biotonu o 8% a Prokomu o 9%. Następnego dnia części spółek kojarzonych z Krauze (między innymi Bioton i Polnord) opublikowało uspokajające komunikaty. Dwa lata później śledztwo wobec Krauze zostało umorzone.

Kolejny rok – kolejne kontrowersyjne zatrzymanie. W kwietniu 2008 roku zatrzymano (jako ustalił sąd bezzasadnie) prezesa giełdowego Comarchu i ekstraklasowej Cracovii – Janusza Filipiaka. Zatrzymanie dotyczyło spraw związanych z Cracovią a postawa prokuratury w tej sprawie spotkała się z druzgocącą oceną sądu. Kurs Comarchu spadł o 5% w dniu zatrzymania.

Druzgocąco ocenił sąd następne głośne zatrzymanie na WGPW – Andrzeja Piechockiego i głównego akcjonariusza MNI. Co ciekawe, Pan Piechocki wykorzystał później komunikat giełdowy by poinformować o przyznaniu mu przez sąd zadośćuczynienia w tej sprawie. Także to zatrzymanie nie dotyczyło działalności giełdowej spółki. Dzień po zatrzymaniu w listopadzie 2011 akcje MNI zostały przecenione o 11%.

Jestem pewien, że nie jest to kompletna lista sytuacji, w których działania prokuratorów i związane z nimi zatrzymania zarządzających i akcjonariuszy giełdowych spółek wpłynęły na giełdowe notowania. W swoich poszukiwaniach zupełnie pominąłem rynek alternatywny.

Myślę, że nikogo nie dziwi fakt, że rynek wydaje się negatywnie reagować w takich sytuacjach. Bez wątpienia prawne problemy zarządzających czy głównych akcjonariuszy, nawet jeśli dotyczą odległych w czasie wydarzeń i działań niezwiązanych z działalnością giełdowych spółek, stanowią dodatkowe ryzyko dla inwestorów. Zapewne jest ono tym większe im większe jest znaczenie zatrzymanych osób (ich reputacji, kontaktów, zdolności managerskich) dla efektywnego działania giełdowych spółek. Puls Biznesu zwrócił na to uwagę w kontekście zatrzymania Marka Falenty i spółki Hawe.

Z drugiej strony, uwagę musi wzbudzać totalna niekompetencja lub fatalna skuteczność prokuratorów czy poszczególnych agencji. Ze wszystkich opisanych sytuacji zarządzający i akcjonariusze wyszli obronną ręką.

Intuicja podpowiada mi, że w opisanych wyżej sytuacjach rynkowych sporo jest handlu opartego o rynkowy szum i mogą one stanowić inwestycyjne okazje dla inwestorów, którzy są w stanie szum zignorować. Być może warto rozważyć traktowanie „wkroczenia na parkiet prokuratora” jako pomysł na inwestowanie oparte na wydarzeniach.