Aktywne inwestowanie/trading stają się hazardem tylko wtedy, gdy sami je do tego prowokujemy.
W tym wątku drobiazgowo diagnozuję powody strat w aktywnym inwestowaniu (tradingu) oraz próbuję udzielić kilku wskazówek odnośnie tego, jak sobie z tym problemem radzić.
_____________________________________
W poprzednich częściach tego cyklu:
- Problem niezrozumienia strat, część 1
- NIEREALISTYCZNE OCZEKIWANIA i NIEDOKAPITALIZOWANIE, część 2
- BRAK PRZEWAGI LUB JEJ ZANIK, część 3
- (ANTY)ZARZĄDZENIE RYZYKIEM, część 4
- NIEADEKWATNA WIELKOŚĆ POZYCJI, część 5
- LOSOWOŚĆ I TRAF, część 6
- BŁĘDY , część 7
- PSYCHIKA I MINDSET, część 8
________________________________________
W tej części tematem wiodącym, wyjaśniającym straty będzie:
UZALEŻNIENIA i HAZARD
Przypomnę dla lepszego zdiagnozowania problemu: bohater tego cyklu angażował się w inwestowanie aktywne w kryptowaluty przez kilka lat z mizernym efektem (strata). Jednak ujawniając to dodał kilka istotnych dla sprawy czynników: nie prowadził normalnego życia, lecz głównie dnie i noce spędzał przyklejony do monitora z notowaniami, nie pracował pomimo niezłego wykształcenia, nie założył rodziny ani nie znalazł sympatii, popadł w nałogi i stany depresyjne. Prawdopodobnie pobudką stał się w finale brak kapitału.
To się nazywa UZALEŻNIENIE, a dokładnie głównym problemem jest w tym przypadku hazard. Tu chodzi wprawdzie o kryptowaluty, ale dotyczy to także traderów i inwestorów giełdowych, objawy i przebieg są identyczne. I nie ma znaczenia gdzie na świecie się to dzieje i w jakiej epoce, wszystko to się powtarza niemal 1:1. Niektórzy czytający te słowa od razu mogą pomyśleć, że ich to nie dotyczy, choć większość uzależnionych twierdzi dokładnie to samo, ale statystyki są nieubłagalne. Analizy wskazują, że problemowe inwestowanie może dotyczyć aż 31% inwestorów w kryptowaluty, przy czym 85% z nich spełnia również kryteria wysokiego ryzyka wystąpienia zaburzeń hazardowych.
Skąd takie dane? Z pracy naukowej:
NOWE UZALEŻNIENIA BEHAWIORALNE PROBLEMOWE INWESTOWANIE W KRYPTOWALUTY Raport badawczy, autorzy: Dr Michał Bujalski Dr Magdalena Rowicka Mgr Michał Kucharski.
Cała praca jest dostępna pod adresem:
Ma 147 stron, nie będę zachęcał do czytania całości, tym bardziej, że uzależnieni i tak uważają, że nie potrzebują tego typu porad. Oni „potrzebują” skutecznej strategii gry na kryptowalutach czy giełdzie. Ale ponieważ tematem tego cyklu są powody strat i porady odnośnie tego jak sobie z nimi radzić, dlatego bardzo krótko podrzucę kilka wniosków z tego raportu poniżej.
Autorzy w formie wywiadów przepytali 1000 traderów kryptowalutowych w Polsce. Oczywiście raport jest pełen statystyk pomagających zrozumieć problem. Ja skupię się krótko na 3 aspektach:
1/ Objawy uzależnienia od hazardu typu trading:
- obsesyjne myślenie o kryptowalutach,
- sprawdzanie kursów i stanu portfela,
- zaniedbywanie obowiązków na rzecz inwestycji,
- utrata kontroli nad inwestowanymi kwotami,
- odgrywanie się – “gonienie strat”,
- inwestowanie pod wpływem emocji ,
- problemy w relacjach rodzinnych i społecznych.
Wypisz wymaluj jak u naszego bohatera, nie jest on więc wyjątkiem, lecz wzorcowym hazardzistą, co niemal zawsze kończy się stratami i problemami życiowymi.
Wśród kluczowych czynników, które do tego prowadzą są:
- całodobowa dostępność rynku,
- duża zmienność i nieprzewidywalność kursów,
- obietnica szybkich i wysokich zysków,
- wpływ mediów społecznościowych i influencerów finansowych
- indywidualne cechy inwestorów, takie jak młody wiek, płeć męska czy skłonność do ryzyka.
- doświadczenie w inwestowaniu w instrumenty pochodne,
- skłonność do zwiększania kwot inwestycji po poniesieniu strat,
- aktywne zdobywanie wiedzy na temat kryptowalut
2/ Wnioski autorów pracy
Posłużę się cytatami z w/w pracy:
– Inwestowanie w kryptowaluty może prowadzić do rozwoju uzależnienia behawioralnego o profilu zaburzeń związanych z hazardem. Problemowe zaangażowanie charakteryzuje się silnym zaabsorbowaniem tą aktywnością, utratą kontroli nad kwotami przeznaczanymi na inwestycje, gonieniem strat, podejmowaniem decyzji inwestycyjnych pod wpływem emocji oraz zaniedbywaniem innych sfer życia.
– Mechanizmy psychologiczne leżące u podstaw problemowego inwestowania w kryptowaluty i hazardu problemowego są niemal tożsame. Obejmują one między innymi skłonność do zwiększania ryzyka przy ponoszeniu strat, uleganie emocjom, zachowania kompulsywne oraz poszukiwanie szybkich i wysokich zysków, a także impulsywność i natężenie symptomów uogólnionego lęku.
– Grupą szczególnie narażoną na problemowe inwestowanie w kryptowaluty są mężczyźni w wieku 30-39 lat. Czynniki psychologiczne, takie jak stres, depresja i lęk, zwiększają ryzyko zarówno uzależnień hazardowych, jak i problemów związanych z inwestowaniem w kryptowaluty.
– Platformy i giełdy kryptowalutowe, umożliwiające całodobowy obrót i spekulację, mogą stanowić środowisko sprzyjające rozwojowi zachowań kompulsywnych i uzależniających wśród części inwestorów. Mechanizmy te są zbliżone do tych obserwowanych w przypadku hazardu online.
– W kontekście inwestowania w kryptowaluty, badanie wykazało umiarkowaną korelację między częstotliwością przeprowadzanych transakcji a problemowym charakterem inwestowania.
– Zaobserwowano również słaby związek z długością doświadczenia inwestycyjnego oraz umiarkowaną korelację z samooceną stanu wiedzy i częstotliwością jej poszerzania.
– Wyniki badania jakościowego potwierdziły, że sami inwestorzy dostrzegają istotne podobieństwa między mechanizmami leżącymi u podłoża zaburzeń hazardowych a charakterystyką problemowego inwestowania w kryptowaluty.
– Szczególnie istotne okazały się symptomy lęku uogólnionego, które są predyktorem obu zjawisk. Modele statystyczne wyjaśniają podobny poziom wariancji dla obu zjawisk, co dodatkowo potwierdza zbieżność mechanizmów psychologicznych leżących u podstaw analizowanych zachowań.
Jak łączy się to wszystko ze stratami? To raczej oczywiste dla wszystkich. Hazard tradingowy wciąga, trader traci kontrolę nad czasem, swoim życiem, reakcjami. Z powodu braku Przewagi problemem staje się już nie zdobycie wielkich pieniędzy, ale odrabianie straconych, i to za wszelką cenę, czasem niepojętą (długi, oszustwa itd.). Wszystko jest podporządkowane grze.
3/ Rekomendacje
Autorzy sami podpowiadają rozwiązania, ale są one bardziej o systemowym charakterze, typu (cytaty):
– Rozszerzenie oferty terapeutycznej i profilaktycznej w zakresie uzależnień behawioralnych, aby objąć nią również osoby zagrożone problemowym inwestowaniem,
– Poszerzenie programów profilaktycznych i informacyjnych na temat zagrożeń zdrowia psychicznego związanych z inwestowaniem w kryptowaluty i inne aktywa spekulacyjne.
– Wprowadzenie regulacji i dobrych praktyk branżowych wspierających identyfikację i pomoc osobom przejawiającym symptomy problemowego inwestowania.
– Wdrożenie mechanizmów kontroli i samokontroli na platformach i giełdach kryptowalutowych, umożliwiających ograniczanie i monitorowanie poziomu inwestycji.
– Propagowanie świadomego podejścia do inwestycji, z naciskiem na zarządzanie ryzykiem oraz respektowanie określonych wcześniej limitów finansowych.
Tym ostatnim – propagowaniem – zajmujemy się intensywnie my tutaj na blogach, ale ze świadomością, że wiedza i tak nie pomoże we wpadnięcie w sidła hazardu. W hazard można także wpaść wygrywaniem z rynkiem, co akurat jest pewnie dla wielu pożądaną wersją tego nałogu.
Ja osobiście mogę to zakończyć jedynie 2 apelami:
Apel 1
Naprawdę trading wymaga znalezienia swojej Przewagi, aby zacząć zarabiać. Bez niej nie masz szans, bez względu na to kim jesteś, ile masz pieniędzy i jaką masz wiedzę z innych dziedzin!
Apel 2
Wpadnięcie w hazard to nie koniec świata! Jeśli zauważysz w/w symptomy i chcesz sobie pomóc, znajdź najbliższy ośrodek leczenia uzależnień, a są już też takie leczące hazard. Z odnowioną głową inaczej spojrzysz na ten świat, a być może będziesz mógł do niego w jakiś sposób wrócić, jeśli przepracujesz wszystkie problemy ze sobą i te, które w tym cyklu wymieniłem.
CDN
—kat—
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.