Indeks Strachu i Chciwości

Co wnosi poznawczo do analiz rynkowych popularny, codziennie obliczany przez CNN tytułowy indeks?

Indeks Strachu i Chciwości, to obok VIX najpopularniejsze narzędzie do oceny sentymentu inwestorów na rynku akcji w Stanach Zjednoczonych.

CNN Fear and Greed Index, bo taka jest oryginalna nazwa, to wskaźnik sentymentu rynkowego, który został stworzony przez CNN Business (wcześniej CNNMoney) w 2012 roku. Jego celem jest mierzenie emocji dominujących na rynku akcji, a konkretnie dwóch kluczowych stanów emocjonalnych: strachu (fear) i chciwości (greed). Indeks opiera się na założeniu, że emocje inwestorów mają istotny wpływ na ceny akcji i ogólne zachowanie rynku. Zbyt duży strach może prowadzić do wyprzedaży akcji i zaniżania ich wartości, natomiast nadmierna chciwość może windować ceny powyżej ich fundamentalnej wartości, tworząc ryzyko bańki spekulacyjnej.

Indeks jest wyrażany w skali od 0 do 100, gdzie:

0 oznacza skrajny strach (extreme fear), co sugeruje, że inwestorzy są bardzo ostrożni, wyprzedają akcje i kierują się w stronę bezpieczniejszych aktywów, takich jak obligacje skarbowe.

100 oznacza skrajną chciwość (extreme greed), co wskazuje na wysoki apetyt na ryzyko, masowe zakupy akcji i potencjalne przewartościowanie rynku.

Wartość 50 jest punktem neutralnym, wskazującym na równowagę między strachem a chciwością.

Indeks jest aktualizowany codziennie i dostępny na stronie CNN Business. Służy jako barometr nastrojów rynkowych, pomagając inwestorom zrozumieć, czy rynek jest napędzany emocjami, co może wpływać na decyzje inwestycyjne.

Tak wygląda jego wskazanie na dzień dzisiejszy:

Źródło: https://edition.cnn.com/markets/fear-and-greed

Mamy obecnie chciwość, co akurat pokrywa się ze sporym i szybkim wzrostem indeksów giełdowych od kwietnia.

A jak właściwie indeks ten mierzy nastroje? Mało kto z obserwujących go wie coś na ten temat. Jest więc okazja, by nadrobić tę wiedzę w telegraficznym skrócie.

Okazuje się, że odczyt indeksu opiera się aż na siedmiu kluczowych wskaźnikach, które odzwierciedlają różne aspekty zachowania rynku i sentymentu inwestorów. Każdy z tych wskaźników jest mierzony indywidualnie na skali od 0 do 100, a następnie wszystkie siedem wartości jest uśrednianych z równą wagą, aby stworzyć końcowy wynik indeksu.

Po kolei owe 7 składników branych do obliczeń:

1. Impet rynku (Stock Price Momentum)

Porównuje aktualny poziom indeksu S&P 500 z jego 125-dniową średnią ruchomą.

Jeśli S&P 500 jest powyżej swojej 125-dniowej średniej, wskazuje to na pozytywne momentum i chciwość (greed). Jeśli jest poniżej, sugeruje spowolnienie momentum i strach (fear). Momentum rynkowe (impet) pokazuje, czy inwestorzy są skłonni płacić więcej za akcje, co jest oznaką optymizmu, czy raczej wycofują się, co wskazuje na ostrożność.

2. Siła cen akcji (Stock Price Strength)

Mierzy liczbę akcji na giełdzie nowojorskiej (NYSE), które osiągają 52-tygodniowe maksima w porównaniu do tych, które osiągają 52-tygodniowe minima.

Duża liczba akcji na maksimach wskazuje na siłę rynku i chciwość. Duża liczba akcji na minimach sugeruje słabość rynku i strach. Ten wskaźnik pokazuje, jak szeroko rozprzestrzenia się hossa lub bessa na rynku.

3. Szerokość rynku (Stock Price Breadth)

Mierzy wolumen obrotu akcjami, które zyskują na wartości, w porównaniu do wolumenu akcjami, które tracą na wartości, na NYSE. Wykorzystuje się tu McClellan Volume Summation Index.

Wysoki wolumen akcji rosnących wskazuje na szerokie zaangażowanie inwestorów i chciwość. Niski lub ujemny wolumen wskazuje na wyprzedaż i strach. Szerokość rynku pokazuje, czy ruch cenowy jest wspierany przez szeroką grupę akcji, czy tylko przez kilka dużych spółek.

4. Stosunek opcji put do call (Put and Call Options)

Mierzy stosunek wolumenu opcji put (opcji sprzedaży, które obstawiają spadek cen) do opcji call (opcji kupna, które obstawiają wzrost cen).

Wysoki stosunek put/call (powyżej 1) wskazuje na większą nerwowość i strach. Niski stosunek put/call wskazuje na optymizm i chciwość. Opcje są narzędziem spekulacyjnym, a ich stosunek pokazuje, czy inwestorzy zabezpieczają się przed spadkami, czy stawiają na wzrosty.

5. Zmienność rynku (Market Volatility)

Mierzy poziom indeksu CBOE Volatility Index (VIX), który bada oczekiwaną zmienność indeksu S&P 500 w ciągu najbliższych 30 dni, w porównaniu do jego 50-dniowej średniej ruchomej.

Wysoki VIX (powyżej 30) wskazuje na zwiększoną zmienność i strach. Niski VIX (poniżej 20) sugeruje spokój na rynku i chciwość. VIX, znany jako „indeks strachu”, jest kluczowym wskaźnikiem niepewności na rynku.

6. Popyt na bezpieczne aktywa (Safe Haven Demand)

Mierzy różnicę w stopach zwrotu między obligacjami skarbowymi a akcjami w ciągu ostatnich 20 dni handlowych.

Wyższe zwroty z obligacji w porównaniu do akcji wskazują na strach i popyt na bezpieczne aktywa. Wyższe zwroty z akcji wskazują na chciwość i większy apetyt na ryzyko. Inwestorzy uciekają do obligacji skarbowych w czasach niepewności, co jest wyraźnym sygnałem strachu.

7. Popyt na obligacje śmieciowe (Junk Bond Demand)

Mierzy spread (różnicę) między rentownością obligacji śmieciowych (junk bonds) a obligacji rządowych o wysokiej jakości.

Wąski spread (niskie rentowności obligacji śmieciowych) wskazuje na wysoki popyt na ryzykowne obligacje i chciwość. Szeroki spread wskazuje na ostrożność i strach. Obligacje śmieciowe są ryzykownymi aktywami, więc ich popularność pokazuje, jak bardzo inwestorzy są skłonni do podejmowania ryzyka.

Fear and Greed Index działa jako wskaźnik kontrariański, co oznacza, że ekstremalne wartości mogą sugerować nadchodzące odwrócenie trendu na rynku. Kluczowe założenia to:

Skrajny strach (wartości poniżej 25) – może wskazywać, że rynek jest nadmiernie wyprzedany, a akcje są niedowartościowane. To potencjalna okazja do zakupu, zgodnie z zasadą Warrena Buffetta: „Bądź chciwy, gdy inni się boją”.

Skrajna chciwość (wartości powyżej 75): Może sugerować, że rynek jest przegrzany, a akcje są przewartościowane, co zwiększa ryzyko korekty. To sygnał do ostrożności lub sprzedaży. Obecnie mamy odczyt 63, czyli jeszcze trochę brakuje do wartości skrajnych.

Neutralność (wartości 40–60): Wskazuje na brak wyraźnej dominacji strachu lub chciwości, co może oznaczać stabilny rynek.

Na przykład, w marcu 2020 roku, podczas paniki związanej z pandemią COVID-19, indeks spadł do poziomu 2 (!), sygnalizując skrajny strach. Był to okres, gdy S&P 500 stracił ponad 30% wartości, ale niedługo potem rozpoczął się silny odbicie, co potwierdzało kontrariański charakter indeksu.

Oczywiście jak każde narzędzie, nie jest ono doskonałe. A jak bardzo trafnie wyprzedza odwroty trendu? I do czego w praktyce może służyć? Odpowiedzi wymagają dłuższego wywodu, który pokażę w kolejnej części.

—kat—