Giełda narodowa, czyli kto kogo posiada?

W 1984 roku Olof Stenhammar założył giełdę opcyjną OM AB (Optionsmäklarna) w Szwecji.

W 1998 roku OM przejął giełdę papierów wartościowych w Sztokholmie (Stockholmsbörsen) założoną w 1863 roku (była to pierwsza giełda w krajach skandynawskich).

We wrześniu 2003 roku OM połączyło się z giełdą w Helsinkach (Helsingin Pörssi – HEX) tworząc OM Helsinki (OM HEX). Giełda w Helsinkach istniała od 1912 roku. W 1997 i 1998 roku kupiła dwie istniejące fińskie giełdy instrumentów pochodnych. W 2001 roku HEX przejęła większościowy udział w giełdzie w Tallinie, a rok później w Rydze.

W 2004 giełda zmieniła nazwę na OMX. OMX w 2005 roku przejęło giełdę w Kopenhadze (założoną w 2003 roku). Rok później w 2006 roku OMX stało się również właścicielem giełdy islandzkiej (Kauphöll Íslands), założonej w 1985 roku przez grupę banków i domów maklerskich.

W 2007 roku OMX została kupiona przez NASDAQ. Jednak oferta została przebita przez giełdę w Dubaju (Borse Dubai), założoną w tym samym roku przez rząd Dubaju. Giełda w Dubaju zgodziła się odstąpić od licytacji ceny za OMX w zamian za 20% udział w OMX.

Wróćmy na chwilę do Europy. W 1808 roku powstała giełda w Mediolanie (Milan’s Borsa di Commercio), która w 1998 roku została spółką publiczną (Borsa Italiana S.p.A ) sprzedaną konsorcjum bankowemu. W 2007 przejęta została przez giełdę londyńską (London Stock Exchange Group plc – LSE), która posiada tu wszystkie udziały.

LSE powstała w 1801 roku. W 1986 roku możliwość nabywania udziałów na giełdzie rozszerzono poza brokerów. W 2007 roku nieudaną próbę kupna LSE podjął NASDAQ.

Dziś największym udziałowcem LSE jest Borse Dubai oraz Qatar Investment Authority (jako podmiot powierniczy).

NASDAQ został założony w 1971 roku, w tej chwili zarządzany jest przez NASDAQ OMX Group, Inc.. W 2007 roku kupił Philadelphia Stock Exchange.

Największe udziały w NASDAQ OMX posiada Borse Dubai.

Według oficjalnych statystyk 41% udziałów w giełdzie niemieckiej (Deutsche Boerse) posiadają inwestorzy z USA, 32% z Wlk. Brytanii, zaledwie 18% z Niemiec i 9% z innych krajów.

To już koniec tej opowieści. Bardzo okrojonej i nie uwzględniającej emocji, jakie miały miejsce np. przy walce o OMX.

Tekst chciałbym zadedykować Tomkowi Pruskowi z Gazety Wyborczej, który w tekście  „Jak sprzedać giełdę, by jej nie pogrążyć” strasznie przejął się naszą polską wyjątkowością i tym, że nagle znikną polskie firmy z rynku, a na wyżyny dość dziwnej logiki wspiął się przy okazji zastanawiania się nad losem 14 mln emerytów.

Chciałbym, żeby Tomek sprawdził jako dziennikarz – czy spółki włoskie zniknęły z rynku? A może stało się tak ze szwedzkimi, islandzkimi, fińskimi i wieloma innymi, w konsekwencji zmian własnościowych giełd? Czy włoskie bądź skandynawskie fundusze emerytalne nagle straciły sens istnienia, bo nagle spółki, w które inwestowały nie są notowane na giełdach lokalnych tylko w ramach złożonych międzynarodowych systemów. Pewnie gdzieś jacyś patrioci amerykańscy biją na alarm, że nagle ich sztandarowe korporacje będą notowane na giełdzie w Dubaju, nie jestem tylko pewien czy ich głos jest traktowany poważnie.

Przede wszystkim zaś po raz kolejny dziwię się, że jakiś rodzaj spółki akcyjnej ma być traktowany inaczej. Wiemy już, że pewne sektory są tak strasznie ?strategiczne”, że trzeba je traktować inaczej. Najczęściej te, w których przez zasiedzenie występuje Skarb Państwa, a które służą jako „przechowalnia polityczna”  lubdroga do kariery. Przypomnę, że przed obecnym kryzysem (oraz w jego trakcie) banki (na całym świecie) często domagały się innego traktowania (oddzielny rozdział w Polsce to SKOK-i), teraz Giełda ma być tym ?czymś innym”. Tomek Prusek proponuje na pozór proste rozwiązanie: ?Czy nie lepiej byłoby najpierw sprzedać mu np. 25 proc., zobaczyć, jak GPW działa pod jego okiem, a dopiero później pozwolić dokupić resztę?„. No to jest właśnie taki biznes troche ?po polsku” – ?dajcie nam kasę za pakiet mniejszościowy, zainwestujcie w ten biznes, a my może kiedyś oddamy wam pełną kontrolę”. Jako właściel chętnie bym trafił na takiego frajera, jako potencjalny kupiec unikał bym takich propozycji jak ognia.