Komu ropa droga

Jednym z najczęściej powtarzanych zdań na rynku jest teza, iż ropa jest rekordowo droga i musi przełożyć się na spowolnienie gospodarcze na całym świecie. Niewątpliwie jest w tym zdaniu wiele prawdy, ale na rynku ropy prawdy nie zawsze są tak jednoznaczne, jak można sądzić po krzykliwych tytułach gazet. Dlatego warto czasami zadać pytanie, czy droga ropa jest jednakowo droga dla wszystkich i przekłada się na wzrost ceny paliw.

We wtorek pojawił się na rynku kolejny raport International Energy Agency, który bywa szeroko komentowany w prasie branżowej. Jeden tekstów odnoszących się do tego raportu pojawił się w WSJ. Jak na porządną gazetę przystało sama analiza IEA jest wyjściem do spojrzenia na rynek ropy przez pryzmat konsumentów i popytu. Analizie towarzyszy ciekawy wykres, który pokazuje, jak zmieniały się popyt i cena benzyny w różnych krajach na przestrzeni ostatniego roku.

Dla porównania ceny zamieniono na galony – jednostka miary pojemności używana w USA równa 3,785 litra – i nałożono na wykres pozwalający porównać dynamikę wzrostu popytu i wzrost cen.

(źródło: WSJ)

Nie wnikając w przyczyny zmian popytu na ropę w poszczególnych krajach wykres daje wyobrażenie o tym, jak różne są ceny benzyny w różnych krajach na świecie. W jednych przypadkach ograniczeniu zwyżek cen paliw sprzyjają waluty a w innych polityka rządów, które subsydiują ropę. W istocie w części krajów niska cena paliwa jest równoznaczna prawom obywatelskim. W innych cena kształtowana jest nie tylko przez ceny surowca na świecie, ale również przez strukturę opodatkowania, która jest pochodną prowadzonej polityki fiskalnej.

Niezależnie od tego, co kształtuje cenę ropy w danym kraju mówienie o wysokich cenach i ich wpływie na gospodarkę musi być konfrontowane z czynnikami, które rzadko trafiają na pierwsze strony serwisów giełdowych. Dlatego też kiedy znajdziecie gdzieś zdanie, iż wysoka cena ropy musi spowodować globalną recesję spróbujcie skonfrontować prawdziwość takiej tezy z cenami benzyn w danym kraju i dynamiką zwyżki na przestrzeni 12 miesięcy.

W wolnej chwili można porównać ten wykres z danymi o inflacjach w poszczególnych krajach. Wówczas okaże się, iż w wielu przypadkach zwyżka cen benzyn na przestrzeni roku nie pokrywa się nawet ze wzrostem inflacji, co oznacza, iż w cenach realnych a nie nominalnych wzrost ceny ropy nie powoduje dynamicznego wzrostu ceny paliwa – doskonałym przykładem będą tu Chiny, które mają inflację przekraczającą 8 procent a wzrost cen paliw w detalu nie przekroczył 8 procent.

Ciekawie na tle krzyczących tytułów o drogiej ropie w USA wypada porównanie cen benzyn w najważniejszych krajach europejskich i USA. Poniższy wykres pokazuje, iż cena paliwa w USA jest blisko trzy razy niższa od cen w krajach europejskich a zwyżki w Europie niewiele mniej dynamiczne niż w USA – by pokazać je na wykresie należałoby użyć skali logarytmicznej. Jednak to właśnie problemy amerykańskich konsumentów zdają się zajmować większą część giełdowych serwisów. Problem konsumentów europejskich i potencjalny wpływ cen paliw na spadek popytu trafiają na pierwsze strony serwisów giełdowych znacznie rzadziej – zwłaszcza polskich.

(źródło: EIA)

Warto też odnotować, iż rządy, które prowadzą dziś politykę subsydiowania ropy stają przed trudnym zadaniem w postaci ograniczenia polityki dotowania ropy. Już dziś można powiedzieć, że tylko zapowiedź takich kroków wywoła napięcia polityczne w wielu krajach. Autor tekstu w WSJ odnotowuje niedawne zamieszki w Tajlandii, ale kilkanaście lat temu podobny problem wystąpił w Nigerii, gdzie próba podniesienia cen ropy na rynku wewnętrznym skończyła się ogólnokrajowym strajkiem, który wymusił zmianę planów rządu federalnego Nigerii. W istocie w wielu krajach wysoka cena ropy jest dziś mniej problemem gospodarczym a więcej problemem politycznym.