Jak zatrzymać emocjonalną huśtawkę, część 6

Ten odcinek zawiera krótki poradnik tego, jak przeprogramować własne przekonania odnośnie inwestowania i tradingu na właściwe tory.

————————————

   W poprzednich częściach tego cyklu:

•  W jaki sposób powstają emocje + przykłady z inwestowania -> wpis
•  Źródła przekonań, które przeradzają się w emocje u inwestorów -> wpis
• Rola podświadomości w kształtowaniu emocji i przekonań oraz jak się do niej dobrać -> wpis

———————————–

„Metoda 5 kroków” jest najprostszą i łatwo dostępną bez udziału psychoterapeuty pracą nad przekonaniami i towarzyszącymi im automatycznymi myślami, w celu ich trwałej zamiany na bardziej nam służące i bliższe realności.

Przekonania to, dla przypomnienia, głęboko zakorzenione idee, które przyjmujemy za prawdę. Są one głównie wynikiem naszych doświadczeń, wychowania i otoczenia. Przekonania działają jak filtr, przez który interpretujemy rzeczywistość. Myśli natomiast są bardziej świadomymi, konkretnymi formami przekonań, które pojawiają się w reakcji na wydarzenia. Są szybkie, często automatyczne, i odzwierciedlają nasze przekonania. Z kolei emocje są reakcją na nasze myśli. Interpretacja sytuacji (czyli myśl) generuje emocję.

Trzeba pamiętać, że emocje nie są reakcją na samo wydarzenie, lecz na sposób, w jaki je interpretujemy! Reakcja na to samo wydarzenie, np. pojawienie się znaczącej zmienności na rynku, jest różna zależnie od inwestorów i ich przekonań. Ktoś poczuje strach przed gwałtownie zmieniającymi się cenami, ja potraktuję to z radością, ponieważ czekam na dużą zmienność.

Zwykle na giełdę przychodzimy z bagażem niezbyt przydatnych przekonań, wyuczonych w codziennym życiu czy innych domenach działań wymagających umiejętności, ale nieadekwatnych w mocno niepewnym świecie giełdowym. Taką listę tych przekonań również dostarczę jako materiał do przepracowania. Inwestowanie, a szczególnie trading, wymagają więc ich urealnienia, wyprostowania, zastąpienia, a czasem pozbycia się.

„Metoda 5 kroków” (lub jej wariancje) to prosty, dość popularny mechanizm pracy nad przekonaniami i myślami, które im towarzyszą. Plusem jest to, że można ją stosować samemu, a jest ona przy okazji istotnym elementem Terapii Behawioralno-Kogniwistycznej.

Polega to na pracy z przekonaniami w następujących 5 etapach:

   1. Zidentyfikowanie przekonania

Chodzi o odkrycie tych, które są negatywne, nie służące, wydają się obciążeniem, albo nie jesteśmy pewni ich prawdziwości.

Np. „Rynek jest niebezpieczny”

(inne: „Zawsze tracę, rynek jest przeciwko mnie.”, „Boje się otworzyć pozycję, bo pewnie znowu stracę.”, „Muszę odzyskać stratę jak najszybciej.”)

Spróbuj odszukać bodźce, które aktywują to przekonanie (np. pojawienie się straty na rachunku). Zwracaj uwagę na automatyczne myśli pojawiające się w reakcji na te sytuacje. Uświadomienie sobie tych przekonań to kluczowy krok – jeśli ich nie rozpoznamy, będą dalej działać automatycznie.

Najlepiej robić to w formie pisemnej, zawsze można wracać do notatek, poprawiać, sprawdzać progres.

   2. Zakwestionowanie badanego przekonania

Dokonuje się tego zadając sobie pytania typu:

• „Czy to przekonanie jest prawdziwe?”
• „Czy pomaga mi w tradingu?”
• lub konkretnie: „Czy rynek jest zawsze niebezpieczny?”, „Czy coś mi się stanie jeśli powstanie strata?”

Chodzi o ustalenie, czy dane przekonanie jest obiektywnie prawdziwe, czy mamy na to dowody, czy można spojrzeć na to inaczej, znaleźć alternatywne, bardziej odpowiednie twierdzenia. Aby znaleźć poprawne odpowiedzi dotyczące samego rynku, musimy posiąść obiektywną wiedzę w tematach, które obrabiamy. Informacje na ten temat wyskakujące z socjal mediów nie zawsze są prawdziwe, pamiętajmy, że to tylko marketing a nie realna wiedza o rynku.

   3. Tworzenie nowych przekonań (przeprogramowanie)

Po podważeniu starego przekonania, wprowadzamy nowe, zdrowsze, prawdziwsze, które chcemy zakodować w podświadomości, zastępując te nieprzydatne. Na przykład:

• „Rynek jest nieprzewidywalny, ale mam strategię”.
• „Akceptuję straty jako część tradingu i zarządzam nimi racjonalnie.”
• „Mam strategię i trzymam się jej niezależnie od emocji.”
• „Nie muszę handlować cały czas – najlepsze transakcje przychodzą, gdy czekam na właściwy moment czy sygnał strategii.”
• „Nawet jeśli stracę finansowo, to nic nie znaczy w długim terminie, to nieodłączna część każdej strategii”

Regularnie powtarzaj nowe przekonania i myśli (np. poprzez afirmacje), aby stały się automatyczne, a przede wszystkim aby udało się je zinternalizować, czyli uznać za autentycznie swoje, które można w razie czego obronić w ogniu krytyki.

Można także używać do tego celu wizualizacji, np. wyobrażając sobie siebie spokojnego i pewnego siebie w trakcie tradingu, czującego opanowanie i cierpliwości, realizującego plan bez paniki i pochopnych decyzji.

   4. Działanie zgodnie z nowymi przekonaniami

Podświadomość najlepiej zmienia się poprzez realne doświadczenia. Samo powtarzanie afirmacji nie wystarczy – trzeba świadomie reagować, inaczej niż zwykle do tej pory wg starych przekonań.

Cel to przełamanie starych schematów i utrwalenie nowych, które pokazują podświadomości, że są prawdziwe.

Warto robić to świadomie– np. zamykając stratną pozycję bez emocji z wyraźnym uzmysłowieniem sobie czy nawet powiedzeniem, że to część procesu.

Warto notować swoje reakcje, by zobaczyć, jak zmieniają się w czasie, czy czegoś im nie brakuje, czy nie pojawiają się jakieś poboczne przekonania.

   5. Monitorowanie postępów i wprowadzanie korekt

Podświadome przekonania zmieniają się stopniowo, potrzeba czasu na dostosowanie podświadomości, na zbudowanie nowych szlaków neuronalnych, czasem także na pokonanie ego, które jest w ścisłym związku z podświadomością.

Najlepiej robić to pisemnie, w dzienniku transakcji, obok których można zapisywać:

•  Jakie emocje i nasze reakcje się pojawiły?
•  Jak na nie zareagowaliśmy?
•  Czy udało się zastosować nowe przekonania?

Chodzi o świadome śledzenie procesu zmiany i eliminacja błędnych schematów.

   ***

Świetną pomocą w tego rodzaju terapii jest wspominana przeze mnie wielokrotnie książka Marka Douglasa „Trading in the zone” (przetłumaczona na polski jako „W transie inwestowania”). Wg niego myśli i przekonania to rodzaj energii i aby rozwiązać problemy emocjonalne, musimy wyssać energię z nieprawidłowych procesów myślowych i przekonań. Świetnie w książce przekonuje na przykład, że perfekcyjny trader czy inwestor nie postrzega informacji z rynku jako negatywnych czy sprawiających ból. One powinny być dla nas neutralne. A pełna akceptacja ryzyka powoduje, że nie pojawia się wobec niego żadna obawa.

Zmianę przekonań obrazuje przykładem obcowania z psem. Zwykle boimy się w jakiś sposób psów i obawiamy się choćby pogryzienia, ale kontakt z nimi sprawia, że nasze przekonania były mylne, a doświadczenie zmienia rozumienie. Wiele terapii polega zresztą na leczeniu przez kontakt ze stresorem, co zmienia nasze podejście, przekonania, reakcje i emocje.

CDN

—kat—