Spotkałem się z świetnym podsumowaniem pewnej części sektora finansowego i bardzo dużej części sektora kryptowalut. Nie mogę znaleźć źródła, dlatego sparafrazuję to stwierdzenie: „Żyjemy w złotej erze przekrętów, wiele z nich odbywa się zupełnie jawnie – często z porozumiewawczym mrugnięciem oka.”
Przedstawię historię czterech bardzo popularnych i związanych z osobami publicznymi memecoinów i pozwolę czytelnikom zdecydować, jak od strony etycznej opisać te projekty.
Official Trump
Official Trump to memecoin oparty na blockchainie Solana, stworzony przez zespół Donalda Trumpa – dwie powiązane z nim firmy, które kontrolują 80% całkowitej podaży. Token ma maksymalną podaż wynoszącą 1 miliard monet, z czego 200 milionów zostało udostępnionych publicznie podczas ICO 17 stycznia 2025 roku. Jego historia cenowa jest burzliwa – startował w okolicach 6–8 USD, a w krótkim czasie osiągnął historyczne maksimum rzędu 74–75 USD. Jeśli liczymy kapitalizację w prosty sposób, to w szczytowym momencie wynosiła ona ponad 70 mld USD. Jeśli liczymy kapitalizację tylko z uwzględnieniem tokenów, które są w obrocie, co jest częstą praktyką w segmencie krypto, to otrzymamy kapitalizację na poziomie 15 mld USD. Obecna cena tokena to około 13,5 USD.
Oficjalnie Official Trump pełni głównie funkcję wyrażenia poparcia dla wartości reprezentowanych przez Trumpa i stanowi element strategii marketingowej, mającej na celu angażowanie społeczności oraz budowanie wizerunku pro-crypto. Nieoficjalnie był sposobem na wzbogacenie się osób blisko powiązanych z projektem, które nabyły tokeny na samym początku ICO, oraz na wzbogacenie się z opłat transakcyjnych.
Według oceny Chainalysis, przygotowanej na zlecenie New York Times, Trump Organization wraz z partnerami zarobiła 100 milionów dolarów z tytułu opłat transakcyjnych. Ta sama analiza wskazała, że ponad 813 tysięcy portfeli kryptowalutowych straciło łącznie 2 miliardy USD na handlu memecoinem prezydenta Donalda Trumpa. Autor niniejszego tekstu zdołał sprzedać token bliżej szczytu niż dołka.
Za CoinMarketCap
Official Melania Meme
Official Melania Meme to także projekt związany z otoczeniem Trumpa. Korzystał z popularności Melanii Trump oraz faktu, że jego ICO miało miejsce kilka godzin po ICO Official Trump i inwestorzy mieli świeżo w pamięci „pompę” na memeconie amerykańskiego prezydenta.
Official Melania Meme stracił od szczytu 93% i jest dobrą ilustracją powiedzenia: czym jest memecoin, który stracił 90%? To memecoin, który stracił 80%, a potem stracił połowę swojej wartości.
Za CoinMarketCap
Libra
Libra to memecoin kojarzony z prezydentem Argentyny, Javierem Mileim. Nie ma twardych dowodów na powiązania finansowe prezydenta z zespołem, który stworzył ten projekt. Javier Milei entuzjastycznie promował token na X, a później z determinacją odcinał się od projektu. W kilka godzin po ICO kapitalizacja rynkowa Libry osiągnęła szczyt na poziomie około 4,5 miliarda USD. Potem rozpoczęły się gwałtowne spadki przypominające rug pull – cena tokena spadła o 97%.
Javier Milei, w jednym z wywiadów, pozwolił sobie na chwilę szczerości i o rynku memecoinów powiedział: „Jeśli idziesz do kasyna i tracisz pieniądze, to jest to twój problem.”
Rug pull to rodzaj oszustwa na rynku kryptowalut, w którym twórcy projektu lub tokena nagle wycofują się, wrzucając w rynek należące do nich tokeny i zostawiając inwestorów z bezwartościowymi tokenami. Zazwyczaj dzieje się to w przypadku nowych, niezabezpieczonych projektów, które obiecują duże zyski, aby przyciągnąć inwestycje. Po przeprowadzeniu rug pulla cena tokena dramatycznie spada, a inwestorzy tracą swoje pieniądze.
Za CoinMarketCap
Hawk Tuah
Świetnym przykładem rug pulla jest memecoin Hawk Tuah. To memecoin powiązany z Hawk Tuah Girl. To z kolei osobowość internetowa, która zasłynęła, gdy w wywiadzie telewizyjnym opisała za pomocą wyrażenia dżwiękonaśladowczego fragment czynności seksualnej. Mamy więc 22-letnią dziewczynę, która tymi 10 sekundami zdobyła sławę, a potem – najprawdopodobniej (ustalą to procesy sądowe) – spieniężyła ją za pomocą memecoina, który osiągnął kapitalizację 500 mln USD, a potem, po aktywowaniu rug pulla, stał się kompletnie bezwartościowy.
Za CoinMarketCap
Tak wygląda sektor, który aspiruje do bycia segmentem rynku finansowego i który wielu młodych ludzi traktuje jako miejsce uprawiania finansowej spekulacji. Nie jest to mały segment. Pięć tokenów ma kapitalizację powyżej miliarda USD (z Dogecoin na poziomie 31 mld USD). Kolejne 25 tokenów ma kapitalizację powyżej 100 mln USD. To są płynne, aktywne rynki.
Myślę, że panuje konsensus wobec tego, iż rug pull jest rodzajem oszustwa finansowego, nawet jeśli nie pociąga za sobą odpowiedzialności prawnej. Co myśleć o ekstremalnej formie spieniężania swojej popularności, zasięgów medialnych, ekstremalnie silnych pozytywnych emocji wzbudzanych w dużej części społeczeństwa? A jeśli dodamy do tego olbrzymią sprawczość polityczną i gospodarczą, którą posiada Trump, a do której dostęp może być kupiony za pomocą memecoina?
Rynek memecoinów pokazuje, jak blisko mogą splatać się świat finansów, polityki i kultury internetowej. Projekty związane z osobami publicznymi często służą nie tylko jako narzędzie marketingowe, ale także jako sposób na szybkie zyski – lub równie gwałtowne straty. Memecoiny pokazują też ewolucję spekulacji finansowej w stronę jeszcze jednej formy rozrywki.
Niezależnie, DM BOŚ S.A. zwraca uwagę, że inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem utraty części lub całości zainwestowanych środków. Podjęcie decyzji inwestycyjnej powinno nastąpić po pełnym zrozumieniu potencjalnych ryzyk i korzyści związanych z danym instrumentem finansowym oraz rodzajem transakcji. Indywidualna stopa zwrotu klienta nie jest tożsama z wynikiem inwestycyjnym danego instrumentu finansowego i jest uzależniona od dnia nabycia i sprzedaży konkretnego instrumentu finansowego oraz od poziomu pobranych opłat i poniesionych kosztów. Opodatkowanie dochodów z inwestycji zależy od indywidualnej sytuacji każdego klienta i może ulec zmianie w przyszłości. W przypadku gdy materiał zawiera wyniki osiągnięte w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika na przyszłość. W przypadku gdy materiał zawiera wzmiankę lub odniesienie do symulacji wyników osiągniętych w przeszłości, to nie należy ich traktować jako pewnego wskaźnika przyszłych wyników. Więcej informacji o instrumentach finansowych i ryzyku z nimi związanym znajduje się w serwisie bossa.pl w części MIFID: Materiały informacyjne MiFID -> Ogólny opis istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe.